Oskar de los Bueis eta Idoia Bustinzak osatutako LABen ordezkaritza batek agerraldia egin du gaur Gasteizko Parlamentuko Lan eta Justizia Batzordean EAEko adineko pertsonentzako egoitza- zerbitzuetako dekretu-proiektuari eta gizarte-zerbitzuen arloko gabeziei buruz iritzia emateko.
Zerbitzu sozialak jasaten ari diren hondatze egoeraren inguruan, adierazi dute egungo langile ratioak direla arazo nagusienetakoaren jatorria, langileak etengabe lan-arriskuen menpean dauden laneko ingurunea inposatzen dutelako. Izan ere, salatu dute euren funtzioak betetzerakoan osasuna ez dela ez bermatu, ez sustatzen.
LABek urteak daramatza egoera hau salatzen. Bere egunean 14.000 langileren sinadurak jaso zituen arretarako ratio nahikoak eskatuz. Horrela, Gasteizko Parlamentuak deia egin zio Gobernuari 2018ko otsailaren 9an Legez Besteko 2016/90 proposamena bete zezan. Hala ere, Gasteizko Gobernuak dekreto zirriborroa soilik hirugarren adinetarako egoitzetarako egin du, langileen parte- hartzerik gabe eta aurrera pausorik gabe arreta ratioei dagokienean.
Horretaz gain, LABeko ordezkariek salatu dute ez dagoela Laneko Arriskuak Prebenitzeko Legea betetzen duen zentrorik. Egiten duten jarduerari dagozkion arriskuan ez dira ez identifikatzen ez zuen ebaluatzen. Gainera, ez da metodo egokirik erabiltzen langileen zereginari dagozkion arriskuen eraginez jasaten duten kalte-maila zehazteko. Zentro gutxitan egin dira arrisku psikosozialen ebaluazioak, eta egin diren lekuetan, ez da prebentzio neurririk ezarri, eta ezarri direnean, ez dira eraginkorrak. Arrisku ergonomikoei dagokienez, ez dago berariazko ebaluaziorik. Pertsonen mugigarritasunak eragin arriskuak ebaluazio orokorretan biltzen dira, hasierakoak, eta beste jarduera mota batzuei esleitu metodoak erabilita. Zerbitzu sozialak oso sektore feminizatua dira eta egoera hori ez da kontuan hartzen. Era berean, ez da Segurtasun eta Osasun Batzordearekin inolako prebentzio plangintzarik negoziatu; prebentzio neurri batzuk hartzea hedatu nahian, tasatuak, programatuak, kontrolatuak eta jarraipena egiteko eta hauen xedea aipatu arriskuak ezabatzea izanik.
Emaitza honakoa da. Batetik, gihar eta hezurduraren kalteek eta erasoek eragin Zuzeneko eta onartutako ezbehar-kopuru indizeak handiak dira, nahiz eta hauen laneko jatorria onartzen ez den. Bestetik, Lanari lotutako zergatiengatik mugatuak izanagatik, lanerako gaituak diren pertsonen kopurua handitu izana egoera lazgarri horren isla da.
LABek, apirilaren 4an, hamarnaka salaketa erregistratu zituen Lan Ikuskaritzan, irregulartasun hauek salatuz, lan-osasuna enpresen politiketan txerta dadin. Bilera eskatu genion Lan-Ikuskaritzari gai honi ekiteko, baina ez dugu erantzunik jaso.
Agerraldian, LABeko ordezkariek adierazi dute ez direla gertakari isolatuak, eta arazoa estrukturala dela. Honekin lotuta, adierazi dute Lan Ikuskaritzak OSALANekin batera jardun beharko lukeela, zerbitzu sozialetan ematen diren ez betetzeak ezagutu eta beharrezko errekerimenduak egiteko. Era berean, OSALANek funtsezko paper aktiboa jokatu behar du, egokia izango den arrisku ergonomikoak baloratzeko tresna bat garatzeko baliabide teknikoak izanik. Ezin du beso gurutzaturik geratu. Egiturazkoa era erabatekoa da Laneko Arriskuen Prebentziorako Legea ez betetzea. Honek esan nahi du langileak etengabe daudela arriskupeko laneko inguruetan, honek euren osasunarentzat dakartzen ondorio larriekin.
Gainera, dei egin diote Eusko Legebiltzarrari Eusko Jaurlaritzari eskaria berresteko, berau ez betetzeagatik. Lehenik eta behin, nagusientzako egoitzetarako dekretu zirriborroa egin du soilik. Bigarrenez, aipatu zirriborroa egiterakoan ez da langileen parte-hartzea bermatu. Gainera, honek ez du egiten ez lan-baldintza duinen alde ez kalitatezko zerbitzua bermatzen. Azkenik, nagusientzako egoitzen egungo dekretuak eta orain arte egindako zirriborroak ez du betetzen Laneko Arriskuen Prebentziorako Legea.
Egokiak izango diren arretarako ratioak zehazteak zerbitzuaren kalitatea integratu behar du, lan- baldintzak ezinhobeak eta zerbitzua emateak ez dezala ekarri langileen osusunarentzako kalterik.