Agerraldia egin dugu Bilboko La Misecordia adinekoen egoitzaren kanpokaldean. Bertan, adinekoen egoitzetan bizi den egoeraren berri eman eta zaintzari begira sindikatuak proposatzen duen eredu berriaren ezaugarriak eta berau lortzeko egingo ditugun ekimenak aurkeztu ditugu. Hain zuzen ere, egungo osasun krisiak eta honek pertsonen osasun eta bizitzan sortutako ondorioek agerian uzten digute zaintzarako eredu berriaren beharra. Eredu berri honek pertsonak izan beharko lituzke oinarrian. Batetik, zaintza beharrak dituzten pertsonak. Eta bestetik, zaintzan ari diren langileak. Izan ere, sektoreko langileak dira zaintza zerbitzuen oinarri nagusietakoa. Horrela, zaintzarako euskal sistema, publiko, unibertsal, doako eta kudeaketa zuzenekoa lortu beharko litzateke.
Osasun krisiaren aurretik egiten genuen diagnostikoaren arabera, langileen lan-baldintzak eta zerbitzuaren kalitatea etenik gabe ari ziren kaskartzen. Langile gutxi, lanerako erritmo biziak, arrisku psikosozial eta ergonomikoak, lan-baldintza prekarioak, arreta emateko denbora nahikorik ez, zerbitzu sozialen sistemara heltzeko murrizketak eta kopagoa.
Egoera honek sortzen du zerbitzu sozialetan gatazka bikoitza bizitzen ari dela modu iraunkorrean. Batetik, zerbitzua jaso eta ematen dutenak, hau da, erabiltzaile eta langileak. Eta bestetik, zerbitzuen titularrak (foru aldundiak eta Nafarroako Gobernua) eta zerbitzuak kudeatzen dituztenak (enpresa pribatuak), hau da, administrazio publiko eta enpresa kudeatzaileak.
Gatazka hau adinekoen egoitzetan ikusten da argian, eta larritu egin da COVID-19ak sortutako osasun krisiarekin. Gogoratu beharra dago Hego Euskal Herrian hildakoen %40tik gora adineko egoitzetako egoiliarrak izan direla. Egoitzetako egoiliarra izatea bilakatu da arrisku faktore nagusia. Oso larria da.
Beste behin ere agerian geratu dira zerbitzu sozialen kudeaketa pribatuko egungo ereduak adierazten dituzten kontraesanak. Eredu honetan, irabazi ekonomikoak lehenesten dira zerbitzuaren kalitatea eta berau ematen den baldintzen aurretik. Aipatzekoa da EAJko buruzagi ohiek duten lotura nagusien egoitzek kudeatzen dituzten enpresa sareekin.
Enpresa kudeatzaileak ez dira gai izan egoiliarren eta langileen osasuna bermatzeko. Instituzio publikoek aldiz, ezikusiarena egin dute euren erantzukizunaren aurrean eta gezurretan aritu dira, behin eta berriro, adinekoen egoitzetan bizi den egoera dramatikoaren inguruan.
Sektoreko langileek ez dute inolako aitortzarik, pandemian zaintza funtsezkoa dela erakutsi duten arren. Enpresa kudeatzaileak eta instituzio titularrak mehatxuka ari dira murrizketa eta lan-baldintzen aldaketekin. Honen aurrean, ohartarazi nahi dugu tinkotasunez erantzungo dugula enplegu eta lan-eskubideen galeraren aurrean.
LABentzat premiazkoa da zaintza eredua aldatzea, zaintza, lan-baldintzak, sistemaren sarbidea eta beronen kudeaketaren ikuspuntuetatik. Zaintzarako sistema integrala eraiki behar da, publikoa, unibertsala, kalitatezkoa eta doakoa.
Aitortu beharrekoa da zaintza funtsezkoa dela, honetan ari diren langileak funtsezkoak diren bezala. Horregatik, berehala:
Nagusien egoitzen publifikazio prozesu bat abiatu behar da, zuzenean foru aldundiek eta Nafarroako Gobernuak kudea ditzan. Honekin batera, langile guztiak subrogatu beharko lirateke.
Adinekoen egoitzak arautzen dituzten dekretuek bertan egiten den aitortu behar dute, hau da, langileen kopurua handitu eta hauen lan-baldintza egokiak eta lan-osasunerako eskubidea bermatuz. Gainera, erabiltzaileei bermatu behar zaie eskubide moduan dituzten prestazio guztiak jaso ahalko dituztela, hau da, kalitatezko zerbitzua.
LABentzat beharrezkoa da egoera honetan indarrak biltzea, langile eta egoiliarren arteko lankidetzaren bidez, bestelako zaintza-sistema lortu arte.
Horrela, datozen egunotan komunikazio formal bat helaraziko diegu beste sindikatuei, egoiliarren senideen elkarteek eta esparru honetan dauden beste eragile sozialei lanerako esparru bateratua osatua eta diagnostikoa eta estrategikoa adosteko.