Igande honetan, urriaren 4ean, Kanakiako herriak auto-determinazio eskubidea gauzatzeko erreferendum bat ospatuko du. Erreferendum hau Noumeako akordioetan adostutako erreferendumetatik bigarrena izango da. Frantziak eta Kanakiak sinaturiko akordio hauen arabera, Kanakiako herriak bi urtez behin erreferenduma deitzeko eskubidea du.
Eta zergatik da hain garrantzitsua Euskal Herriarentzat gure herritik 17.300 kilometrotara egingo den erreferenduma? Bada, erantzuna oso erraza da, auto-determinazio erreferendum honek XXI. mendean eta Europako Batasuneko Estatu baten baitan “normaltasun demokratiko” osoz auto-determinazioa gauzatu daitekeela erakusten duelako, eta, beraz, Kanakian bezala, gainontzeko herrietan ere antzeko egoerak eman litezke baldin eta horretarako borondate politikorik balego noski.
Askok esango dute, Kanakia Frantziak Pazifikoan daukan kolonia bat dela, eta, beraz, deskolonizatzeko eskubide osoa ere baduela. Ziurrenik ere ez dira faltako, egoerak berdinak eta konparagarriak ez direla, eta, beraz, Kanakian erreferenduma egitea logikoa dela, baino Euskal Herrian edo Katalunian adibidez ez.
Kanakia edo Caledonia Berria 1853tik dago Frantziako Estatuaren menpe, eta hamarkada luzez bertako biztanleak erabateko apartheid egoera bat pairatu behar izan zuten. XX. Mendeko 60. hamarkadan Kanakiako bertako biztanlegoa gehiegoa zen eta, ondorioz, Frantziako agintariek migrazio masibo bat bultzatu zuten, Nikel-aren esplotazioak egoera ekonomiko on bat bermatzen ziela aprobetxatuz. 1969 eta 1976 bitartean Kanakiara 20.000 frantziar iritsi ziren. 70. hamarkadan Pazifikoko hainbat herrialdeen deskolonizazio testuinguruan, Kanakiako mugimendu independentista sortzen da, eta 1984ean FLNKS Kanakia sozialistaren aldeko askapen mugimendua, hain zuzen ere.
Urtetako gatazkaren ondoren, 1988an Matignon-eko bake akordioak sinatu ziren, eta bertan 10 urtetako trantsiziorako estatutu bat adostu zen, honen ondoren auto-determinazio erreferendum bat egingo zelarik. 1998-an Noumeako akordioak sinatu zituzten Kanakiak eta Frantziako Estatuak eta bertan hiru erreferendum egiteko aukera adostu zen, ezezkoa ateraz gero bi urtez errepikatu zitekeena. 2018Ko azaroak 4ean egin zen lehenengo erreferenduma eta ezezkoa gailendu zen. Orain 2020an bigarren aukera izango dute.
Urte luzez LAB sindikatuak harreman estua izan du Kanakiako mugimendu independentistarekin, eta, batez ere, USTKE sindikatuarekin. Estaturik gabeko nazioetako sindikatuen plataformaren bitartez, gaur egun arte Kanakiako askatasunaren alde lan handia egin da, eta bi errealitateak hurbiltzeko ahalegin handia egin da.
Gure herriaren askatasunaren alde borrokatzen dugun bi herri gara. Herri bezala zapaltzen gaituen Estatu berdina daukagu (Frantziako Estatua), nahiz eta gure kasuan ez den zapaltzen gaituen estatu bakarra, eta bi herriok auto-determinazio eskubidea gauzatuz eredu politiko eta soziala eraldatu nahi dugu. Ez gara Estatu independente soil bat izatearekin konformatzen, baino, aldi berean, argi dugu eraldaketa soziala lortzeko burujabetza politikoa behar dugula eta hori soilik Estatu independiente bat izaten lor dezakegula. Bi herrialdeen errealitatea uste duguna baino hurbilago dago, eta Kanakian gertatzen denak gurean ere eragina izan dezake, Kanakiak auto-determinazio lorgarria dela erakutsiko digulako berriro ere. Beraz, Kanakian egingarria bada, Euskal Herrian zergatik ez? Guk behintzat borrokan jarraituko dugu, eta urriaren 4ean bihotza kanakiar herriarekin izango dugu. Kanakiak eta Euskal Herriak independentziari bai!