Euskal gehiengo sindikaletik mobilizazioa egin dugu Bilbon eta IruƱean, Confebask eta CEN patronalen aurrean, eta, bertan, premiazko neurriak eskatuko ditugu lan-istripuen odolustea geldiarazteko. Hain zuzen ere, Covid-19aren ondorioz jarduera ekonomikoa nabarmen murriztu da, baina 2019ko lan-istripu hilgarrien kopurua gainditu dugu. Hortaz, pandemiak inoiz baino argiago erakutsi du osasuna sistema ekonomikoaren alboko kaltea dela.
Azaroan gaude, urtea oraindik bukatu barik dagoela eta dagoeneko 53 pertsona behintzat zendu dira lan istripu baten ondorioz Hego Euskal Herrian. Horien artean dugu Joaquin, oraindik ere bere gorpua Zaldibarko zabortegian jarraitzen du lurperatua. 53 lagun horietaz gain, hainbat eta hainbat langile gaixotu edo zendu dira Covid-19a dela eta. Lan ezbeharren datuak urtetik urtera okerragoak direla salatu nahi dugu eta enpresen eta gobernuen aldetik ez dugu funtsezko aldaketarik ikusten.
Lan-istripuak eta gaixotasun profesionalak onartezinak dira. Gaur egun, nahikoa baliabide daude, bai pertsonalak zein baliabide teknikoak, horiek saihesteko, baina kostu ekonomikoa dute, eta enpresek eta patronalak ez dute prebentzioan inbertitu nahi. Produktibitatea lehenesten dute beti,epe motzeko onura ekonomikoa langileen segurtasunaren eta osasunaren aurretik, baita pandemiaren garai hauetan ere . Hilabeteetan langileok Covid-19aren aurkako beharrezkoak diren babes-neurririk gabe lan egin dugu, eta egunero prekarietatea pairatzen duten langileentzat emaitza hondamendia da.
Urtea amaitzear dago, baina dagoeneko gainditu ditugu 2019ko lan-istripuen datuak.
Kontuan izan behar da martxoan etxeko konfinamendua ezarri zigutela eta enpresa askok beren jarduera eten behar izan zutela funtsezkotzat jotzen ez zelako; baina lan-jarduera eten arren, ondorengo krisi ekonomikoak datuak aurreko urtean baino are okerragoak izatea eragin du,lan istripuek gora egiten jarraitzen dute. Era berean, biztanleak beren etxeetan konfinatzeak lanera joateko betebeharrarekin eta enpresetan kutsatzeko arriskuarekin kontraesana dakarrela salatzen dugu, gainera sektore asko funtsezkoak ez izan arren patronalaren interesengatik irekita jarraitu zuten. Horrek guztiak gobernuen eta patronalen adostasunak agerian uzten ditu.
Beraz, datuek erakusten dute EAE eta Nafarroako gobernuek lan-prekarietatearen eta Covid-19aren aurka izan duten estrategiek ez dutela balio izan. Nahiz eta etxean konfinatuak egon edo gobernuek ezarritako murrizketak eta neurriak bete, istripuak eta kutsatzeak areagotu egin dira eta jendearen osasuna eta bizitza jokoan izan dira, bai kalean, bai lantokietan. Norabidea aldatu behar da eta osasuna eta bizitza erdigunean jarri.
Ezin da birus horren aurka borrokatu babes-neurri edo bitarteko egokirik gabe; ezin zaie eskatu langileei babes-ekipamendu egokirik gabe lan egitea, beren osasuna eta bizitza arriskuan jarriz, baina hori da hilabete askotan gertatu dena. Osasun-krisi horrek ezin hobeto irudikatu du osasun-, gizarte-, elikadura- eta garbiketa-sektoreetan lan egiten duten pertsonek jasaten duten prekarietatea. Sektore horiek guztiak feminizatuta eta pribatizatuta daude, eta babesgabetasun handia dute behin-behinekotasunean, kontratazio partzialean eta txandakatze-indize altuetan. Garraioan eta banaketan lan egiten duten pertsonek ere, besteak beste, prekarietate eta aintzatespen-falta hori jasaten dute.
EAEko eta Nafarroako gobernuei langileen osasuna lehenesteko eta segurtasuna eta bizitza bermatzeko exijitzen diegu. Oinarrizko sektoreak publifikatzea eta estatregiaz aldatzea exijitzen diegu bai lan osasunean eta baita birus honen kontra egiterako orduan. Neurri eta bitarteko egokiak bermatu behar dira lan zentroetan eta ezin da -betetze-maila soilik enpresen eskuetan utzi. Administrazio publikoek, enpresen gaineko zaintza eta kontrola areagotu behar dute. Osasunik gabe ekonomiarik ez dago, bizitza duinik ez dago, etorkizunik ez dago.