2016-17ko Osakidetzako EPEaren filtrazioen ikerketa fase berri batean sartzen da, eta fase horretan aurrera egin ahal izango dugu ikertutako 21 kategorietako azterketak lortuz eta gune operatiboa (Mugika, Soto, Arcelay eta Balerdi) ikertu gisa aitortuz, LEPa diseinatuz euskal osasun publikoan plazen banaketa diskrezionala blindatzeaz arduratzen baita.
Magistratuaren epaia baloratzen hasi aurretik, azken asteetako kronologia partekatu nahi dugu:
– Abenduaren 22an, Miriam Apariciok (Osakidetzako hautaketa- eta hornidura-arduraduna) lekuko gisa deklaratu ondoren, LABek berriro eskatu zuen Mújica, Soto, Balerdi eta Arcelay inputatzeko. Aparicioren deklarazioak hainbat zalantza utzi zituen, eta horiek, gutxienez, gune operatiboko gainerako kideen azalpena behar dute. Eskaera hori ez da aipatu ere egin orain jakinarazi zaigun autoan.
– Urtarrilaren 7an – 1. luzapen-eskaera: eskaera hori arrazoitua dago inputatutako pertsonen deklarazioak falta zirelako oraindik, gune operatiboko ikertu gisa egin genuen zitazio-eskaera berriari buruz erabakitzeke zegoelako, eta LABek Arabako Probintzia Auzitegian irailaren 1eko autoaren aurka aurkeztutako apelazio-errekurtsoari buruzko ebazpenaren zain geundelako oraindik. Auto hartan atzera bota ziren LABek eskatutako eginbide guztiak, besteak beste, ikertutako kategorietan gainditu zuten pertsonen jatorrizko azterketak eskatzea eta gune operatiboa inputatzea. Apelazio hori ebatzi gabe dago oraindik.
– Urtarrilaren 24an, traumatologiako azterketan 70 puntu baino gehiago atera zituzten pertsonen lantokiaren kokapen geografikoa eskatu genuen, eta bigarren luzapen-eskaera egin genuen.
– Urtarrilaren 24an, traumatologia-proban anonimotasuna hausteko erabilitako gako-hitzen aurkikuntzaren berri ere eman genuen, LENKE, MASON, LICHMAN eta REAGAN MORREY, letra larriz eta azpimarratuz, eta komunikazio hori gure luzapen-eskaera indartzen zuen elementu gisa aurkeztu genuen.
– LABek luzapena behin eta berriz eskatu izanari dagokionez, bertaratutako alderdi guztien artean bi jarrera baino ez dira egon. Alde batetik, urtarrilaren 25ean angiologian ikertutako oposiziogileak aurka agertu ziren, eta artxibatze partziala eskatu zuten eurentzat. Egun bat geroago, urtarrilaren 26an, ESK-k agiri labur batean adierazi zuen LABek egindako luzapen-eskaera horrekin bat egiten zuela.
– Urtarrilaren 27an, epaileak ikerketa luzatzea erabaki zuen, eta atzo jakinarazi zion LABi.
Pozten gara magistratuak emandako azken autoaren epaiagatik, baina gure kezka adierazi nahi dugu, espreski motibatu ez delako. Auto honek ez ditu betetzen Prozedura Kriminalaren Legean ezarritako baldintzak; izan ere, ez du jasotzen Ministerio Fiskalak eta gainerako alderdiek LABek aurkeztutako luzapen-eskaerari buruz duten iritzia, ez du aipatzen LABek Neurofisiologia, Neurokirurgia, Mikrobiologia eta Urologia azterketak eskatzeko 2021/12/23ko Autoaren aurka aurkeztutako apelazio-errekurtsoa oraindik ebazteke dagoela, ezta ere Anestesiologiako epaimahaikide zen Alberto Martinez Ruizen deklarazioa inputatu bezala. Herri akusazio honek 2021/12/22an aurkeztutako ikerketa eginbideak ere ez ditu aipatzen. Autoak egin duen argumentazio bakarra, 2021/09/01eko Autoaren aurrean LABek aurkeztutako Apelazio Helegitea ebazteke dagoela da.
Luzapen-autoaren azalpen- eta argudio-gabeziek autoaren hauskortasun handiegia dakarte, eta, ondorioz – Defentsaren batek errekurtsoa aurkezten badu, eta balizko errekurtso hori onartzen bada –, hurrengo sei hilabeteetan egiten diren eginbideen deuseztasuna ekar lezake, arrazoi horregatik, eta magistratuak hura indartu ahal izateko, alde honek dagokion Erreforma Errekurtsoa aurkeztuko du.
Badakigu kasu honek garrantzi handia duela jendarte osoarentzat, eta horregatik LABek publikoki berretsi du auzi horrekiko konpromiso osoa duela, eta ez duela etsiko harik eta Osakidetzako kategoria medikoetan kontratazioan iruzur egiteko egituratutako trama argitu eta zigortzen den arte. Lau urte hauetan egindako eginbide guztietan egon den Akusazio partikular bakarra izateak hori berresten du.
Ez dugu ulertzen nola 2022ko otsailaren 2an, eskandalua hasi eta ia 4 urtera, jatorrizko azterketak ez diren kausara ekarri. Horrek agerian uzten du Osakidetzak ez duela inolako laguntzarik eman gertatutakoa argitzeko.
Azterketek behin betiko probak dituzte, hala nola, anonimotasuna hausteko erabiltzen diren teknikak, Traumatologian deszifratu duguna bezalakoak. Horregatik, Osakidetzak uko egiten dio azterketak bere borondatez epaitegira eramateari. Osakidetzak modu konplizean jokatzen jarraitzen du, anonimotasuna hausteko azterketak iragazten edo kontsignak ezartzen dituztenak estaliz.
LABek lanean jarraituko du EPE diseinatu zutenek filtrazioak egiten jarraitzeko aukera izan zezaten, beren jardueraren inguruko zalantza guztiak argitu ditzaten, besteak beste, HAEEen instrumentalizazioa, filtrazio-salaketak isilarazteko maniobrak eta HAEEeko eta Osakidetzako goi-kargudunen bilerak filtrazioak egin zituztenekin, kirurgia plastikoan gertatu zen bezala.