Azken hilabeteotan, Eusko Jaurlaritza, patronala eta eurekin lerrokatutako komunikabideak absentismoaren inguruko etengabeko erasoan ari dira, baina datu ofizialek erakusten digutenez, patronalak berak erantzukizun handia dauka gai honekiko. Izan ere, bajak daude honen atzean, eta horietako askok, gainera, laneko jardunarekin lotura zuzena daukate. Lan istripuek gora egiten eta laneko gaixotasunek aitortu gabe jarraitzen dute.
Arrisku psikosozialak dira azken urteotan lanak eragindako arrisku faktore nagusiak, aldi baterako ezintasunak eragitean duten garrantziagatik. Gogorarazi nahi dugu mutualitateek ez dituztela sekula laneko kontingentzia bezala aitortzen, nahiz eta ikerketa guztiek, baita gobernuenek ere, lanak eragindako faktore nagusien artean kokatu. Beraz, aldi baterako ezintasunen atzean dagoen baja andana lanak eragindakoak dira, nahiz eta ofizialki ez diren aitortzen. Adibide honek azaltzen du patronalak luzatzen duen mezuak ez duela oinarririk. Izan ere, patronala da absentismoaren eragile nagusia, lan osasuneko arau hauste etengabeko eta zigorgabearen ondorioz. Guzti hau ordea, langileok pairatzen dugu gure osasun fisiko eta mentalean.
Azken datu ofizialen irakurketa
Osalanek 2024ko urtarriletik apirilera artean EAEn izandako lan istripuen datuak argitaratu ditu, eta LABen iritziz esanguratsuak dira. Izan ere, patronalak lan osasuneko araudia urratzearen ondorioz sortutako lan istripuek %7,26 egin dute urtebetean. Honela, iazko lehen lau hilabeteetan 25.673 istripu izan ziren EAEn eta aurtengo denbora tarte berdinean 27.539 izan dira. Guztien artean, baja eragin duten istripuak, larrienak, izan dira gehien igo direnak, %12,1, 12.908tik 14.470era. Gogoratu dezagun hauek datu ofizialak direla, patronalak berak gizarte segurantzari komunikatutakoak, eta jakina da beste milaka istripu ez direla komunikatzen. Bestalde, in itinere istripuak, hau da, lanerako joan-etorrietan gertatutakoak, ez dira aintzat hartzen datu ofizialetan.
Osalanek argitaratutako datuok laneko gaixotasunen aipamen testimoniala egiten dute. Izan ere 1.248 gaixotasun aitortu dira 2024ko urtarriletik apirilera. Honek Osasunaren Munduko Erakundeak (OME) zehaztuta duen istripu eta laneko gaixotasunen proportzioa iraultzen du, honen arabera laneko gaixotasunak istripuak baino gehiago baitira.
Beraz, istripuen gorakada berri batean gaude, azken urteetako joeraren erakusle. Honek oinarri nahikoa ematen digu Jaurlaritzaren eta Osalanen lan-osasunaren arloko politikek porrot egin dutela esateko, datu guztiek horixe berresten baitute hilabetez hilabete. Askotan salatu dugun moduan, patronalari enbarazurik ez egitea da Jaurlaritza eta Osalanen politiken helburua eta ondorioz, langileon osasuna bermatzea bigarren maila batean geratzen da.