Albistea argitaratzeak sortutako zalaparta gorabehera, mundu guztiarentzat ezaguna zen ustezko sekretu batean aurrean gaude; eta egia esan, gertakari honek arazo estruktural eta soberan ezaguna denaren izebergaren muturra baino ez du ikusarazten.
Hipokrita litzateke ebidentzia ukatzea. Besteak beste 70eko hamarkadatik hona 500 baino gehiago izan baitira orain aurkitu dituzten enpresa opakoen sorreran Panamako bufete famatuarekin lotura zuten banku eta entitate filialak.
Hau gutxi balitz, paradisu fiskalen zerrenda luzea dago, eta batzuk Europar Batasunaren lurraldean daude kokatuta. Hortaz, galde dezakegu zein punturaino duten interesa Estatu kideek eta bertako zerga-agintariek inpunitate espazio hauen desagertzean, zerga iruzurra eta diru beltzaren garbiketarekin harremana duten pertsonen nortasuna izkutatzeko hain baliagarri direnak.
Hala ere, “Panamako paperen” kasua pizgarria izan daiteke, edo presio elementua, ingenieritza fiskaleko praktika hauen erabilera eragotziko duen nazioarteko zerga-arkitektura berrirantz pausoak emateko. Zentzu honetan, egia da zenbait paradisu fiskali amaiera emateak nazioarteko lankidetza eskatzen duela, baina torpezia nabarmena litzateke argudio hau beste alde batera begiratzeko alibi moduan erabiltzea baldartasun nabarmena izango litzateke.
Hortaz, azken egunotako gertakarien ondoren, zerga-agintariek, foralek barne, aukera ezinhobea dute euren benetako borondate politikoa eta determinazioa erakusteko zerga-iruzurra borrokatzeari begira, zergen ordainketa legalki sahiestea ahalbidetzen duten arau-zirrikituak ixtetik hasita.
Gogoratu behar dugu langileok gure soldatak behar ditugula bizirauteko, eta hauek agintari fiskalek kontrolatuta daudela eta erretentzioek lotuta. Hortaz, nagusiki euren betebehar fiskalak betetzen dituzten zergadunez ari gara.
Zerga-iruzurraren zatirik handiena aberastasun handietan eta jarduera ekonomiko eta profesionaletan pilatzen da, batez ere enpresa handi eta multinazionaletan, bide ugari dituztelako zergak ez ordaintzeko.
Gainera, langileok laneko errenten gainean zerga-gainesfortzu desproportzionatu eta bidegabea inposatzen digun zerga-sistema bati lotuta gaude. BEZa bezalako zeharkako zergek eragin erregresiboa dute errentaren banaketan, eta gero eta pisu handiagoa dute diru-bilketan. Beste alde batetik, PFEZa da errentaren banaketan dauden desberdintasunak murrizten laguntzen duen zerga figura bakarra, baina laneko errenten gainekoa da nagusiki, hauek izanik zergaren progresibitateari eusten diotenak. Bien bitartean, kapitaleko errentek eta irabazi enpresarialek pribilegiozko tratua jasotzen dute eta laneko errentek baino ahalegin fiskal txikiagoa egiten dute.
Bidegabekeria bikoitz honek ekitate fiskal eta justizia sozialeko printzipioei eraso egitea suposatzen du, edozein demokrazia aurreraturen giltzarria direnak. Printzipio hauek behin betiko hausteak Estatuaren zilegitasunari eusten dion oinarrizko zutabe bat erortzea ekarriko luke, horrela bere egiturek errepresioan eta indarkeriaren mononopolioan oinarrituta soilik iraun ahalko lukete.
Egoera honen aurrean, LABen proposamen fiskalaren arabera, diru-sarrera publikoek gora egitea eztabaidaezinezko beharrizana da jendarte solidarioagoa eraiki nahi badugu, babes sozialeko eredu zabal eta eskuzabalago batekin eta zerbitzu publiko garatuagoekin. Hala ere, diru-bilketak ezin du gora egin langileoi ezarritako zergen igoeraren kontura, ahalegin fiskal desproportzionatua jasotzen baitute PFEZ eta BEZaren bidez.
Horregatik, iruzur fiskalaren aurkako borrokak zerga-bilketan erantzukizuna duten administrazioen lehentasunezko egitekoa izan behar du, helburu bikoitza betetzeko: eskura dauden bitarteko publikoak handitzea eta zerga-sistemaren ekitatea hobetu. Bestela, porrotera bideratutako ilusio hutsa izango dea aberastasunaren banaketa bidezkoagoa lortzeko edozein ahalegin.