LAB, SATSE, ELA, CCOO, UGT eta ESK sindikatuok, Lehen Arreta Arnasberritzen plataformarekin batera, apirilak 12an eta maiatzak 17an deitutako grebak erregistratu ditugu gaur.
Osakidetzako Lehen Arretak bizi duen egoera oso larria da. Azkeneko urtetan, behin eta berriz salatu dugu Lehen Arreta eraisteko apustu bat dagoela. Horren adibide garbia dira 2007tik Osakidetzak emandako pausuak.
Osasungintza publikoaren eraispena eta Osakidetzak bizi duen egoera larria, gure agintarien murrizketa politiken ondorio zuzena dira: lanpostuen suntsiketa, plantilla gero eta txikiagoak, behin-behinekotasun tasen igoera; zerbitzuen pribatizazioa; bajak eta absentziak ez dira ordezkatzen; hutsik dauden lanpostuak ez dira betetzen; iruzurra behin-behineko kontratazioan; lan kargak gero eta handiagoak; erosahalmenaren galera; gaixotasun bajen zigorra; etab. luze bat. Zuzeneko murrizketak aipatu behar ditugu ere, Garapen Profesionalean egindakoa adibide argia delarik.
Lehen Arretari dagokionez, orain arte azaldutakoari, bi arazo gehitu behar zaizkio, salatu izan ditugunak: alde batetik, ESIetako estruktura berriak horretan sakontzen duela; eta bestetik, Lehen Arretako medikuen eskasia. Azken kasu honetan, eskasia horri, Osakidetzak eskaintzen dien eta eskaini dizkien lan baldintza prekarioak gehitu behar zaizkio. Honen ondorio zuzena izan da mediku askok lan aukerak bilatu izan dituztela Osakidetzatik kanpo.
Zoritxarrez, salatu eta aurreikusi genuen egoera, heldu egin da eta hori dela eta, Lehen Arreta oso egoera larrian dago. Horrek eragin zuzena dauka langileen lan baldintzen gain, baina baita gaixoei eskaintzen zaien arreta kalitatearen gain. Arazoak asko dira eta sakonak gainera, oinarrizkoak, honakoak direlarik:
– Lan kargak onartezinak dira: kategoria guztietako langileek diote lan kargak jasanezinak direla eta datuek ere, hala adierazten dute. Medikuek eta erizainek gaixoei ematen dieten arreta, gehienez, 10 minututakoa da, horrek suposatzen duenarekin arretaren ikuspuntutik. Gauza berdina gertatzen da erizain laguntzaileekin. Medikuek, batezbeste, 35 gaixoei ematen diete arreta egunean (garai batzuetan kopurua 45era heltzen da), eta administrari laguntzaileek 100 erabiltzaileei. Kasu guztietan, arreta horri gehitu behar zaizkio egin beharreko beste lan batzuk, arreta zuzena emateaz gain.
– Absentziak ez dira ordezkatzen: absentziak daudenean, langileak ez ordezkatzeko politika bat dago, bereziki medikuak eta erizainak. Hori dela eta, lanean daudenek, lanean ez dagoen horren lana beraien gain hartu behar dute. Egoera hau ohikoa da eta sistematikoki errepikatzen da.
– Arreta jasotzeko itxaronaldiak gero eta handiagoak dira: gaixoek, batezbeste, 4 egun itxaron behar dute arreta jasotzeko eta epe hori dezente luzatzen da dagozkien medikua edo erizaina lanean ez daudenean. Horrez gain, ohikoa da gaixoari arreta ematea berea ez den medikuak edo erizainak.
– Langileek, bereak ez diren lanak egin behar dituzte: egoera azaldutakoa izanda, Osakidetzak arreta partxeak jartzeko apustu argia egin du. Horrela, profesionalen arteko funtzio trukaketa bat jarri du martxan. Apustua da gastua jeistea eta horretarako, osasun zentruetako plantillak behar baino txikiagoak dira eta kategoria batzuk ezabatu nahi dira, horretarako, langileak, beraien kategoriakoak ez diren funtzioak bete behar dituzte.
– Inbertsio falta dago Osasungintzan: Euskal Autonomi Erkidegoan, barne produktu gordinetik osasungintzan egiten den inbertsioa, OCDekoa baino 1.200 miloi euro txikiagoa da. Eta egiten den inbertsio horretatik, gehiena ospitaleko arretara bideratzen da.
Egoera hori izanda, Osakidetzak benetako arazoak konpontzeko borondate eza agertu du, kontutan hartu gabe Lehen Arretan egin beharreko lana, talde lana dela eta ondorioz, kategoria guztien arazoak jorratu eta konpondu behar direla.
2007tik hona, egoera gero eta okerragoa bihurtzen joan da eta hasieratik agerian geratu da Osakidetzak ez duela izan eta ez daukala egoera honi konponbide bat emateko borondaterik. Osakidetzako Mahai Sektorialean ez dago eta ez da egon egoera honi buelta emateko edukirik.
Premiazkoa da Lehen Arretako eredua errebisatzea; diru partidak hunditzea aurrekontuetan; giza balidabide nahikoz hornitzea, kategoria guztietan; plantillak egonkortzea; murrizketak eta erosahalmen galera leheneratzea; guztientzako formazioa bermatzea; lan kargak arrazionalizatzea; arreta kalitatea bermatzea; lan baldintzak hobetzea; abusuzko behin-behineko kontratazioarekin amaitzea; etabar luze bat, erreibindikazio plataforma batean jaso izan duguna eta hurrengo egunetan, Osakidetzari helaraziko dioguna.
Egoera honen aurrean, SATSE, ELA, LAB, CCOO, UGT eta ESKk greba deitu dugu apirilaren 12rako eta maiatzaren 17rako, eta Lehen Arreta Plataformarekin batera, Osakidetzako Lehen Arretako langileak deitzen ditugu, grebak jarraitu ditzatzen eta mobilizatu daitezen.
Era beran, apirilaren 12an, goizeko 12tan, Bilboko Jesusen Bihotzetik abiatuko den manifestazioan parte hartzera deitzen ditugu.
Langiletaz aparte, biztanleria deitzen dugu mobilizazioetan parte hartu dezan, osasungintza publikoa eta Lehen Arreta aldarrikatu eta defendatzeko.
Egoera honi buelta emateko aukera bakarra mobilizazioa da. Osakidetzak bizi duen egoera larriak, berehalako ekintza sendoak eskatzen ditu. Mobilizazioa beharrezkoa da egoera hau aldatzeko, horretarako tresna erabilgarri eta eraginkor bakarra den heinean.