Donostiako Bulebarretik abiatuko da, 12:00etan. Ildo beretik, martxoaren 17rako, manifestazioaren bezperan, Gipuzkoa, Bizkaia eta Arabako merkataritzako zein saltoki handietako langileak beraien lanaldian ezpainak morez margotzera gonbidatzen ditugu, hala igande eta jai egunetako aisialdirako eskubidea aldarrikatuz. Hain zuzen ere, agerraldi bat egin dugu gaur Jaietan Denok Jai plataformatik, mobilizazioaren berri emateko eta Eusko Jaurlaritzak eta Donostia, Bilbo eta Gasteizeko udalek ordutegi komertzialen liberalizazioaren alde egiten dutela salatzeko.
Jaietan denok jai plataformatik, igande eta jai-egunetan aisiaz gozatu eta atsedena hartzeko eskubidearen alde egiten duen merkataritza eredu jasangarria defendatzen dugu. Beste behin, merkatari elkarte, ELA, LAB, CCOO eta UGT sindikatuak, EKA eta EKE kontsumitzaileen elkarteak eta gure hirietako auzo elkarte ezberdinak, gure herri eta hirietan liberalizatutako merkataritzarik ez dugula nahi aldarrikatzeko, honekin multinazional handiek nahi dutena egiten dutelako.
Gure instituzioetako alderdi batzuetatik, turismoa gutxi batzuen (merkatal zentro handitako zuzendaritza eta jabeak) mesedetan jarduten duen eredua sustatzeko aitzakia bezala erabiltzen ari dira. Gogora dezagun Eusko Jaurlaritzak 20/2012 dekretua onartu zuela, ordutegi komertzialen erabateko desregulazioa ahalbidetzen zuen Turismo Olde Handiko Eremuak ezarriz. Horregatik, Espainiako estatua eta Auzitegi konstituzionalaren jarrerak salatu nahi ditugu, euskal konpetentzien eremua inbaditzeagatik eta Eusko Jaurlaritzarena ere, berauen defentsa irmoa ez egiteagatik.
Honen erakusle argia dira Bilboko Turismo Olde Handiko Eremuak ezarri izana eta Donostiako zonaldeen handitzea, Alde Zaharretik Zurriolako pasealekura pasatu dituztenak.
Bestalde, kate handiek eta zehazki elikadura sektoreko kateek, azken aldian egindako erasoak aipatu nahiko genituzke. Kate hauek 365 eguneko irekieraren aldeko apustua egiten dute, edo eta jai egun jakin batzuetako irekieraren alde, frankizia edo komenentziazko denda bezalako formatuak baliatuz. Praktika horren adibidez dira zenbait Carrefour Expressetan, Donostiako Autobus estazioko BM rapiden eta Zurriola pasealekuan ireki nahi duten Supercor-ean, Bilbokoan edo eta Gasteizen irekiko dutenean. Elikagaien dendek asteko ordutegi zabala dute kontsumitzaileek beharrak asetzeko, eta aurrez aipatutako merkaritza-ereduen atzean sektorearen liberalizazioa eta merkataritza txikiaren suntsiketa besterik ez dute ezkutatzen. Kate handi hauek noski, egungo “0 irekieran” arrakala egin eta gainontzeko merkataritzako azpi sektoreei bidea zabaldu nahi diete.
Kontsumitzaileen elkarteen arabera, kate handien bultzadak merkaritza txiki eta ertainaren jaitsieraren aldean, produktuen homogenizazioa ekarriko luke, eskaintza aniztasuna gutxituz eta kontsumitzaileen aukera-ahalmena murriztuz. Multinazional handiek eta gure hirietako merkaritza-eremuek jendarte kontsumista bat sustatzen dute, behar ez dugunean erostera bultzatzen gaituena.
Euskal Autonomi Erkidegoan gero eta merkaritza-txikiko saltoki gehiago ixten ari dira, autonomoen lan-postuak ere galduaz. Irekitzen diren negozio berriek, frankizia bezala egiten dute, multinazionalekiko menpekotasuna eta kontrol izugarria dutelarik, izan ere, komertzio txikiak merkatal zentro handien “arau” eta helburuetara baldintzatuak gelditzen direlarik. Beste behin ere, liberalizazioa sektre honen salbatzailea izango dela sinestarazi nahi digute, benetan, merkataritza txikiaren itxierara bideratzen gaituen faktore handienetako bat denean.
Merkataritzako ordutegien malgutzeak lan baldintzen okertzea dakar, eta langileen kontziliazio pertsonala eta aisialdirako denbora larriki kaltetuko luke. Praktikan, kate handiek, kontratazioa handitu beharrean, langileei lan zama handitzera eta lan baldintzak malgutu eta okertzera jotzen dute, prekarizaziora.
Gure hiri eta herrietako Auzo Elkarteek, bertan bizi eta lan egiten dugun bizilagunentzako bizitza duin eta hobea aldarrikatzen dute, pobreziari eta prekarietateari aurre eginaz. Propaganda hutsa besterik ez den hiri eredu erakusleihoari mugak jartzeko garaia da.
Instituzioei eskatzen diegu, Turismo Olde Handiko Eremuen legea ontzat ez ematea eta hiri eredu kontsumista eta lehiakorretik urrun, merkataritzako langile klasea eta komertzio txikia erdigunean jarriz arautzea.