LABek instituzioei pentsio erreforma berriaren aurrean bide propioa egiten hastea eskatu die

Denak balio du aipatu helburua lortzeko. Alarma soziala piztu jasangarritasun faktorea bezalako teoriekin, jendea joan dadin banketxetako leihatiletara pentsio plana egitera. Ez dio axola neurriak zuritzeko argudioak gezurrezkoak badira edota horrenbeste urtetan pentsioen sistema publikoak porrot egin duela dioten esamesak gezurra badira. Espainiako gobernuak izendatu dituen eta finantza-erakundeetan interesak dituzten adituen aholkuek beti adierazi dute iritzi bera, eta beti egin dute huts.Hurrengo erreformarekin ezarriko dituzten neurrien bidez sakontzen dute puntu berean: pentsioak eskuratu ahal izateko luzatzen dira kotizatu beharreko urteak, erretiro adina handitzen da, erretiro-aurreratuak eskuratzeko baldintzak gogortzen dira, pentsioen eros-ahalmena urritzen da. Laburbilduz: pentsioak gero eta txikiagoak izango dira, eta datozen urteetan babesik gabe edota oso kalitate txikiko babesa izango duten pertsona kopurua handituko da.

Zergatik ez dute aitortzen aditu horiek Espainiako Estatuan pentsioetan gastatzen dena, BPG-arekin alderatuz, EB-ren batez bestearen azpitik hiru puntu dagoela? Nolatan ez du haintzat hartzen adituen talde horrek, egiten dituen analisietan, hainbat faktore azpimarragarri, adibidez, ekoizpenaren gehikuntza edo gizartean sortu den aberastasuna banatzeko eredua? Nolatan egin ditzakete epe luzeko aurreikuspenak aditu hauek, gauza ez direnean datorren urteko oinarrizko adierazle makroekonomikoak edota finantza-krisialdiaren bilakaera ere aurreikusteko?

Adituak erabiltzen dira egia ezkutatzeko. Pentsioen bideragarritasuna ez datza irizpide ekonomiko edo tekniko soiletan, baizik eta batik bat, irizpide politikoetan. Pertsonei bizi-baldintza duinak eskuratzeko dagokien eskubidearen alde egitea, eta hauen artean, prentsio duina izateko eskubidea, gobernuaren ekimenak izan behar dituen lehentasunetako bat da. Urtez urte milaka milioi euro ematen badituzte espekulatzaileen eta bankarien emaitza-kontuei mesede egiteko, egiten den zerga-politikak kapital errentei, iruzurrari eta espekulazioari on egiten badie eta aurrekontu publikoak erabiltzen badira kapital interesei mesede egiteko, aipatu dirua zerbitzuak, prestazioak eta pentsioak urrituz kendu behar da. Baina horretaz ez dute txintik ere esaten adituek.
Kalitateko pentsioak kalitateko enplegua sortzearekin guztiz lotuak daude, eta kalitateko enplegua sortzeko, gizartearen gehiengoaren bizkar gero eta aberatsagoak diren gutxi batzuei bakarrik mesede egiten dien politika publikoak aldatu behar dira. Lan erreformak, zerga-iruzurrak, soldata-urritzeak, zerbitzu publikoak deuseztatu izanak sektore publikoak dirua biltzeko duen gaitasuna eta gizarte-kotizazioak murrizten dituzte. Horretan datza kotizazioen arazoa, ez dautza bere zenbatekoan ez eta erretirodunen kopuruan ere. Euskal patronalen antzera, gure herrian negoziazio kolektiboa negoziatzera ukatzen direnak eta lan erreformari eusten diotenak gaur egungo pentsiodunak eta datozen urteetan izango direnak zigortzen dituzte txirotasunera eta miseriara.

Sorgin-gurpil honek ez du amaierarik. Pentsioen arazoa arazo politikoa baldin bada, irtenbide politikoa eman behar zaio. Arazoa aberastasunaren bidezko banaketan badatza, egin dezagun behingoan eta erabaki dezagun behar beste ekimen gurean, Euskal Herrian, eta orain (2013. urtean), gure pentsioak berma daitezen.

Erakundeek, Eusko Jaurlaritza eta Nafarroako Gobernua, ez daitezke gertaeren zain egon, ez eta gurearekiko alderatuz, bestelakoa den egoera ekonomikoan, sozialean eta politikoan kokatuz ezartzen dizkiguten erabakien menpe iraun.

Zer eginen dute euskal erakundeek gaurko pentsiodunak eros-ahalmena galdu, etorkizuneko pentsioek %35 murriztu eta milaka lagun pentsio asistentzialak edukitzera kondena ez ditzaten? Zer eginen dute euskal hiritarrak lan erreformaz eta pentsioen erreforma berriaz babesteko Euskal erakundeek eutsiko baliote, etorkizunean ere, onespenaren eta menpekotasunaren bideari, gero eta euskal gizartearen sektore zabalagoak zigortzen ari dira txirotasunaren amildegira; bien bitartean, aberastasuna gero eta desberdintasun handiagoz banatzen da eta bankuek beren emaitza-kontuak hobetzen dituzte.

Ez da aditua izan behar Euskal Herrian beste era batez joka daitekeela, gurean gure pentsioak berma daitezkeela jakiteko. Euskal Herrian gauzagarria da bertako Gizarte Segurantzaren sistema. Behar besteko baliabideak daude, eta hau sortu ahal izateko behar den bakarra asmo politikoa da.

Pentsioetako sistema publikoaren bideragarria izan daiteke Euskal Herrian, baldin eta hiru erabaki hartzen badira:

-Kalitateko enplegua sortzeko gizartearen eta erakundeen konpromisoa. Egungo kotizazioak etorkizuneko pentsioak dira. Kalitatea eta enplegu osoko mailak gure pentsioen berme hoberena dira.
-Zerga politika erro-errotik aldatu behar da, behar besteko baliabide publikoak berma daitezen. Helburu horretan bidezkoa eta mailaz mailakoa den fiskalitatea erabiliko da, non honetan, errentak eta ondareak egokitasunez ordainduko dituzten zergak eta zerga-iruzurrari eraginkortasunez borrokatuko zaion. Berehala parekatu behar zaio Hego Euskal Herriko zerga-presioa EBko batez besteari. 2011. urtean, EAEko zerga-presioa BPG-ren %31koa izan zen, eta Nafarroakoa, %28koa, aldiz, Europako batez bestea, %38,8koa izan zen.
-Euskal Herrian erabaki eta kudeatu behar ditugu enpresek eta langileok ordaintzen ditugun kotizazioak; gizarte segurantzaren berezko sistema sortu behar da pentsioetako sistema publikoa kudeatzeko eta finantza sistema osoaz eta pentsio-funtsez emateko legeak.
-Pentsio publikoen berme-funtsa sortu, Gizarte Segurantzaren erretserba-funtsari dagokion, alegia, enpresen eta euskal langileen kotizazioei dagokien zati bat berreskuratuz.

Xede horretan, LAB sindikatuak berriro ere deitzen ditu euskal erakundeak eta alderdi politikoak ez daitezen iralean Madriletik etor daitekeenaren zain egon. Aurrea eta iniziatiba hartu behar diegu.

-EAEko eta Nafarroako legebiltzarrei eta gobernuei egitasmo estrategikoa egin dezaten eskatzen diegu, bertan eta orain berma daitezen gure pentsioak. Euskal erakundeak bere hiritarrei dagozkien oinarrizko eskubideen bermatzaileak direlako.

-Eztabaidatzeko eta negoziatzeko esparrua sortu behar da, berezko Gizarte Segurantzaren Sistema lor dadin.

-Bertan gure pentsio-eredua kudeatzeko eta erabakitzeko behar diren behar beste neurri politiko, instituzionalak eta gizarte-ekimenak hartu. Dena dela, guztiontzat duinak gertatuko diren pentsioak bermatzeaz eta etorkizun hurbilean etorriko zaigun pentsioen erreforma indargabetzeaz ari gara, berezko irizpideak erabiliz, kotizatzeei eta aurrekontuei nahiz prestazioei dagokionez.