Azken hamarkadetan globalizazio ekonomikoa eta Europar Batasunaren hedapena aitzakia gisa erabili izan dira Sozietateen gaineko Zerga etengabe murrizteko.
Erabaki horiek bi helburu lortzeko hartu omen dira:
– Kanpoko enpresen inbertsioak erakartzea.
Ekonomia-politika neoliberal horren ondorioz Europa osoan zehar lehia fiskala zabaldu da.
Sozietateen gaineko Zerga modu sistematikoan murriztu da Estatu kide guztietan, Maltan izan ezik. Eta 1995 urtetik Europar Batasunean batez besteko tasa nominala 12 puntu baino gehiago jaitsi da.
Egia da estatu eta herri guztietan jaitsiera ez dela berdina izan, baina hartutako neurri horiek eragin kaltegarriak sortarazi dituzte, eta gainera, oso antzekoak leku guztietan:
− Zerga-sistemaren ekitatea higatu da, kapital produktiboaren ekarpen fiskala gutxitu delako.
Beraz, sarrera publikoak biltzeko iturri bat xahutu da, bakar batzuen onurarako, hain zuzen ere, enpresarien eta ugazaben onurarako.
Kokaleku honetan bi aukera daude:
− Edo bestela, gastu publikoa gutxitu, gizarte-politikaren kaltetan.
Kasu guztietan herritar xumeok galtzen dugu, bakar batzuen mesedetan.
Gainera, hasieran iragarritako helburuak ez dira lortu (enpresen lehiakortasuna eta kanpoko inbertsioak):
− Eta bestetik, balizko (lehiatzeko) abantailak elkarren artean indargabetzen dira, leku guztietan neurri antzekoak hartzen dituztelako.
Euskal Herriko Foru Ogasunek, Gipuzkoakoa barne, lehiaketa zoro horretan parte hartu dute, bakar-bakarrik Enpresen gaineko Zerga murrizteko. Eta bi bide desberdin erabili dituzte:
− Onura fiskalak etengabe biderkatuz.
Baina, patronalak, eta bereziki ADEGIk tasa nominalaren inguruan arreta jarri nahi du, eztabaida honetan iruzurra egiteko asmoz.
Hala ere, denok dakigu tasa nominala ez dela adierazle egokia presio fiskala neurtzeko:
− Baina dedukzio, hobari eta bestelako pizgarri fiskalen ondorioz, benetan ordaintzen duten batez besteko tipo efektiboa %16,6ra jaitsi zen.
Ordea, Araba, Bizkaia edo Nafarroako araudia aplikatzen duten enpresen batez besteko tasa efektiboa %21,4 izan zen. Eta, lurralde erkideko araudiari lotutako enpresena %27,9koa.
Era berean azpimarratu behar da, EUROSTAT-en arabera, Europar Batasuneko batez besteko tipo efektiboa %21,8koa dela.
Ogasun Departamentuak prestatu duen txostenak datu ugari biltzen ditu. Informazio hori guztiak egiaztatzen du Gipuzkoako Sozietateen gaineko Zergaren araudia askoz onuragarriagoa dela, gure ingurukoarekin alderatuz.
Horrenbestez, benetako harmonizazioaren bidea hartzekotan, argi dago Sozietateen gaineko Zerga igo egin behar dela, eta ez jaitsi.
LAB sindikatuaren proposamenak:
Zergaren karga-tasa nominala igo. Zergaren erreforma asko onartu dira; baina zerga-bilketan izan zuten eraginari erreparatuz bi gogoratu nahi ditut:
• 2007ko erreformarekin, %25,6a.
• Trikimailu legal horietaz baliatzeko erraztasun eta gaitasun handiagoa dute enpresa handiek, txikiek baino. Eta finean, handiek gutxiago ordaintzen dute.
Oinarri ezargarri negatiboak konpentsatzeko epea laburtu, eta preskripzio-aldiari lotu.
Enpresen lehiakortasuna ez da jokoan dagoena, kapitalaren errentagarritasuna eta herri-ogasunari egin behar dion ekarpena baizik.
Horregatik guztiagatik, Sozietateen gaineko Zergaren erreforma hau proposatzen dugu, justizia fiskalaren bidean diru-sarrera publikoak handitu eta gizarte-politikak hobetzeko asmoz.