Gotzone Amuriza, Jose Bragado eta Jesus Oñate LABeko ordezkariak dira Osakidetzan. Jarraian irakur dezakezuen iritzi-artikulu honetan, larrialdietako ESIan bizi den egoeraz ohartarazten dute.
Emergentziak zerbitzuaren egoera, larrialdiak koordinatu eta Osakidetzako ZIU mugikorrak kudeatzen dituen zerbitzuarena, oso larria da. Kudeatzaileek egoera horretara eraman dute herritarren osasuna babesteko oinarrizko zerbitzua.
Eguneroko arretan sortzen ari diren hutsuneak gero eta ohikoagoak diren arrisku-puntu beltzak dira, eta ez dago egoera aldatzeko planik. Baieztapen horrekin egoera dramatizatu bat marraztu nahi dugula dirudi, baina lerro hauek idazten ari garenok uste dugu oso larriak diren egoerak ezin direla modu atseginean azaldu.
Emergentziak zerbitzuak ematen duen arretan dauden hutsune horiei aurre egiteko, ez dago planik, eta neurri falta nabarmena da. Gerentziak eta giza baliabideen zuzendaritzak denbora gehiegi daramate bateragarritasunen legea hausten. Profesionalik ez dagoenez eta neurririk ere ez dagoenez, Osakidetzak bi bide erabiltzen ditu: bata, legezkoa eta sindikalismo korporatiboaren bermea duena; eta bestea, legez kanpokoa. Azken horren alde egitea larria da. Izan ere, gerentziak ezagutzen badu ere, bide horretatik jarraitzen du.
Legezko bidea, sindikalismo korporatiboarekin, azkenaldian SATSErekin eta beste batzuetan SMErekin hitzartutakoa, aparteko orduen bidea da, Osakidetzan, erakunde gezurti on gisa, beste termino batekin definitzen dena: autokontzertazioa. Osakidetzan zerbitzuak ematen ditugun 70 kategoria profesional baino gehiagoren artean bi, hiru edo lau kategoriaren interesak soilik ordezkatzen dituzten sindikatuen laguntzarekin legitimatutako jarraibideen bidez, funtsezko arazoa betikotzen ari da. Duela 30 urte onartzen hasi zirenetik orain arte, egitura falta ezkutatzeko eta neurri desegokiak hartzeko balio izan du autokontzertazioak. Ordutik, aparteko orduetan oinarritzen den eta funtzionatzen ez duen sistema bat dugu. Hori da Emergentziak zerbitzuan gertatzen ari dena.
Bestalde, bateragarritasunen legeak eragozten duen jendea kontratatzen ari da Osakidetza, Emergentziak zerbitzuko zuzendaritza gerentearen eta Giza Baliabideen zuzendaritzaren bidez. Hori saihesteko kontrol-mekanismo nahikoa jarri gabe egiten ari dira, nahiz eta jakin aspalditik gertatzen ari dela. Osakidetza alde batera uzten ari da LABek helarazitako oharrak. Haien ustez, guk identifikatu behar ditugu bateraezintasunak dituzten lankideak. Emergentziak salbuespen kafkiar batean bizi da; administrazioa ez da arduratzen legea betetzeaz eta kontrol neurriak hartzeko ardura delegatzen ari da; kasu honetan, LAB sindikatuarengan.
Orain arte bi praktika horiek larrialdietako zerbitzua estaltzen zuten, baina gaur egun ez da eraginkorra. Ondorioz, herritarrak, azken hamarkadetan ezagutu gabeko arrisku egoeran daude. Osasun egoera kritikoak artatzen dituen Emergentziak zerbitzua arriskuan dago, eta errusiar erruleta bat da, tragiko bihur daitekeena. Horregatik, premiazkoa da kudeaketa aldatzea ekarriko duten eta zerbitzua indartzera bideratuko diren neurriak hartzea. Bateraezintasunen legea hausteko hain ausartak izaten ari direnek ez dute ausardiarik larrialdi sareko anbulantzia guztiak publiko bihurtzeko prozesu bat abiatzeko ere. Horrek erakusten du nork daukan honen guztiaren gidaritza.
Bi jarduera bateraezinak uztartzen ari diren lankideek 24 ordutik gorako lanaldi nekagarriak egiten ari dira batzuetan, edozein lanbidetan aritzeko ezarritako muga guztiak gaindituz.
LABetik herritarrei ohartarazi nahi diegu egoera kritikoa dela, eta Osakidetzako Emergentziak zerbitzuko langileak eta herritarrak jasaten ari direna ez dela salbuespen egoera bat. Egiturazko egoera da, eta dagozkion neurriak hartu behar dira. Onartu behar da osasun zerbitzuen murrizketa baten aurrean gaudela: ordutegi-murrizketa duten osasun-zentroak, ekipoa osorik edo zuzenean ixten dituzten EAGak, Gasteizen langile-faltagatik borrokan ari diren larrialdiak eta arazo larriak dituzten Emergentziak. Dioten bezala, egoera salbuespenezkoa da eta salbuespenezko neurriak behar dira, bai, baina kontrako norabidean.