Aurkeztu dugu Gasteizko epaitegietan, Arabako Probintzia auzitegiaren aurrean, Osakidetzako 2016-17ko EPEaren filtrazioen inguruko instrukzioaren azken autoaren aurkako apelazio errekurtsoa.
Lan juridiko honetan, LABek indar guztiak eta instrukzioak bere eskuetan jartzen dituen tresna guztiak erabiliko ditu EPE horretan gertatutakoa argitzeko. Osakidetzako eta HAEEko zuzendari ohiek dituzte inkognita garrantzitsuenen erantzunak kasu honetan.
Medikuak kontrolpean izateak esan nahi du Osakidetzaren gobernantzaren zati inportate bat kontrolpean izatea, eta Osakidetzak badaki eskasian obedientzia sortzen dela. Fakultatiboen kategorian beste kategorietan baino %30 handiagoa da lanpostuen eza. Historikoki, Osakidetzak eskasia hau erabili du filtrazioen bidez ospitaleetako funtsezko pertsonen obedientzia erosteko.
Azterketetan emandako filtrazioak ez dira Darpon, Mugica, Balerdi, Soto, Arcelay eta Apariciotik kanpo gertatu, baizik eta nukleo operatibo horrek hartutako erabakiei esker. Nukleo operatibo honetako kideek neurri batzuk inplementatu zituzten legezkotasunaren itxura emateko helburuarekin, baina gauzek berdin egiten jarraituko zuten.
HAEEren parte hartzea da, agian, neurri horien artean garrantzitsuena da: HAEEk azterketak egingo zituela berme bezala aurkeztu zuten Osakidetzatik kanpoko erakunde bat izateagatik, baina instrukzio honi esker, jakin dugu HAEEk erabilitako azterketen egileak Osakidetzak izendatu zituela, Darpon eta Arcelay buru zirela egin zen bilera batean.
Norabide berdinean aurkeztu zuten “eskuliburu operatiboa”, prozedurako beste berme bat bezala, baina gero, instrukzioari esker, jakin dugu nukleo operatibo honek eskuliburua ez betetzeko baimena ematen ziela epaimahaietako kideei, adibidez, oposiziogileen anonimotasuna apurtzeko. Baimen horiek idatzita daude eta auzian daude.
Salaketa publikoa egin arte, salaketa desberdinak heltzen ari ziren Osakidetzara, kategoria batzuetan (plastika, kardiologia, angiologia, anestesia, etab.). Kasu guztietan, Osakidetzaren jarrera salaketak ez bideratzearena izan zen, adibide ugari daude, baina kardiologian, angiologian eta plastikan oso agerian geratu da nukleo operatibo honen jarrera pasiboa eta buxatzailea.
Behin salaketa publikoa eginda eta eskandaluaren tamainak behartuta, ikerketa-espedienteak ireki ziren lehenago ikertzeko elementurik ez zegoela erabaki zuten egoeretan.
Ikerketa-espedienteak egiteko, Osakidetzak EPEaren antolakuntzaz arduratzen ziren batzuk (nukleo operatiboko kideak zirenak), EAJko kide nabarmenak eta epaimahaietako kideak izendatu zituzten.
Ikerketa guztiekondorio bera jaso zuten, “ez dago frogarik”. LABek esan behar du ez zituztela bilatu. Bitartean, filtrazioak salatu genituenok, mehatxuak eta mespretxuak jasotzen ari ginen Darponen aldetik legebiltzarrean.
Oviedoko txosten psikometrikoak ere ikerketa argigarria ez egitea zuen izkutuko helburu bezala. Bere egileak, bai legebiltzarrean, bai epaitegietan argi utzi du eskatutako ikerketak ez zuela balio filtrazioak identifikatzeko ezta kokatzeko ere. Horrela jakinarazi zien nukleo operatiboko kideei lehen momentutik.
Hauek dira guztien artean dauden argudioetako batzuk nukleo operatibo horretako kideen deklarazioa berriz eskatzeko, ikertu gisa. Elementu askoz gehiago existitzen dira, horregatik nukleo operatibo honek delitu asko eta larriak egin zituela pentsatzen jarraitzen dugu.
Nukleo operatibo honek egindakoaren ondorioak badaude: milaka fakultatibori iruzurra egin diote, 13 kategoria geldituta daude eta horietan ez da EPE berririk egongo ezta lekualdatze prozesurik ere, etab. Pertsona hauek eta osasun sistema publikoa dira benetako biktimak. EPEa desastre hutsa izan zen eta gainera, legea hautsi zen.
Ez dago argudio posiblerik kudeaketa honen aurrean harrotzeko eta, bai aldiz, barkamena eskatzeko eta epaitegietan argibide guztiak eskatzeko.