Antolakuntza idazkari Izaskun Garciak eta Koordinatzaile Orokor Igor Arroyok prentsaurrekoa eskaini dute gaur Bilbon, sindikatuaren 50. urteurreneko ekitaldiak aurkezteko asmoz. 50.000 afiliatutik gertu eta Hego Euskal Herrian ordezkaritza handieneko bigarren sindikatu bilakatuta, euskal sindikalismo eraldatzailea zabaltzen jarraitzeko borondatea adierazi du LABek.
Igor Arroyok adierazi duenez, āhasieratik egiteko beste modu bat izan da gurea. Interes korporatiboak baino, euskal langileen borroka hauspotzea izan da hasieratik gure lehentasuna. Negoziazio kolektibora mugatu ez eta kontraboterezko sindikalismo soziopolitikoa jarri genuen praktikan. Autonomismoaren mugak salatu eta Euskal Herriaren independentziaren alde egin genuenā.
Korrontearen kontra jaio eta korrontearen kontra hazi da LAB. Aitzindaria izan zen euskal sindikalismoan nagusi zen androzentrismoa auzitan jartzen, barne plan feminista bat abiatzen, zuzendaritza parekidea ezartzen, Idazkari Nagusi emakumezkoa hautatzen. Aitzindaria sindikatua eta lan mundua euskalduntzeko plangintzak martxan jartzen.
Errealitate berriei erantzuteko asmoz, sindikalismoa birpentsatzeko ariketa sakona egin du LABek azken hamarkada honetan. Bizitzaren sostengarritasuna auzitan jartzen duen Kapitalaren erasoaldia kritikoki aztertu eta bizitza erdigunean jarriko duen eredu berri baten aldeko estrategiak landu ditu, feminismoa, ekosozialismoa edota antirrazismoa bezalako korronte askatzaileen emaritik edanez. Sindikalismoa sektore prekarioetara gerturatzea erabaki dugu, digitalizazioa eta uberizazioa bezalako joerei erantzuteko antolakuntza eta ekintza sindikal eredua egokituz. Lantokietan ez ezik eremu sozialean ere antolatzeko apustua egin dugu, bi esparruetatik lan eta bizi baldintza duinen aldeko borroka egiteko.
Maila politikoan, berriz, LABek eraldaketa sozialaren eta burujabetzaren aldeko borroka uztartzeko lan egin du testuinguru desberdinetan. Lan harremanetarako eta babes sozialerako euskal esparrua edukiz betetzen laguntzeko, Euskal Lan Kode eta Euskal Gizarte Segurantza definitzeko ariketa aitzindaria egin du. Eta lurralde bakoitzean (EAE, Nafarroa Garaia nahiz Ipar Euskal Herria) proposamen zehatzak egin ditu langileon lan eta bizi baldintzak hobetzea ahalbidetuko luketen aldaketa politikoak sustatzeko.
Ibilbide honetan zehar, LABek defendatutako ideietako asko nagusi bilakatu dira euskal sindikalismoan: izaera soziopolitikoa, kontrabotere ikuspegia, independentismoa, lan harremanetarako eta babes sozialerako esparruaren aldeko apustua, ekintza sindikal feminista eta antirrazista…
Aurrerantzean ere horixe izango da LABen borondatea: sindikalismo eraldatzailea zabaltzen jarraitzea. Gero eta langile gehiago antolatu nahi ditu LABek, gero eta aldaketa sakonagoak eragiteko; euskal langileen eta Euskal Herriaren mesedetan ortzimuga berriak irekitzen laguntzeko. Izan ere, sorreratik aldarrikatu duen bezala, sindikatua tresna da eta ez helburu. LABen helburua Euskal Herrian eta munduan zanpaketarik gabeko jendartea sortzen laguntzea da.
50. urteurrenaren mugarriak
Sindikatuaren eta oro har euskal langileen ibilbidea jasotzen duen bi euskarri argitaratuko ditu LABek: batetik, LABen historian oinarritutako dokumentala, eta bestetik, azken 50 urtean Euskal Herrian izan diren gertakari historikoetatik hautatutako 50 mugarri biltzen dituen argazki liburua. Zer izan garen eta nondik gatozen kokatzen lagunduko diguten euskarriak dira.
Urteurrenaren inguruko ekitaldiak apirila hasiera eta maiatzaren lehena bitartean izango dira. Apirilaren 8an dokumentalaren estreinaldia egingo da Bilboko Euskaldunan. Ondoren, herriz herri proiekzio eta solasaldiak antolatuko dira, Euskal Herri osoan zehar. Maiatzaren Lehenean, berriz, manifestazio nazionala, ekitaldi eta jaialdia egingo da IruƱean.
Azkenik, Sindikatuaren azken Biltzar Nagusiari segida emango dioten hitzorduak izango ditugu aste honetan bertan: Federazioetako eta Ekintza Sozialeko Biltzarrak. Eremu bakoitzeko argazkia egin eta ildoak lantzeko, osotara 750 kide bilduko dira lau hitzordutan: urtarrilak 24ean Industria, 25ean Zerbitzu Pribatuak, 26an Zerbitzu Publikoak eta 27an Ekintza Soziala.
Inoizko afiliazio eta ordezkari gehien
Afiliazio datuen berri ematerakoan, sindikatuak inoizko hazkunderik handiena izan duela adierazi du Izaskun Garciak: ā2023. urtea 49.476 afiliatuekin itxi dugu. Parekorik ez duen hazkunde bat da: %24,73ko igoera hamar urtetanā.
āDatu horiek erakusten dute sindikatua langile guztiontzako aterki eta borrokarako tresna eraginkorra izan dadin LABek hartutako erabakiak norabide onean doazela. Hala nola, feminizatutako, prekarizatutako eta arrazializatutako sektoreetara gerturatzeko apustua. Edota norberaren diru-sarreretan oinarritutako afiliazio kuota sistema martxan jartzea. Egoera ekonomikoa edozein izanik ere, LABek ez du inor atzean uzten. Diru-sarrera handiagoa dutenek ekarpen handiagoa egiten dute, denok sindikatua bidelagun izan dezagunā.
Emakumeen* parte hartzeari aipamen berezia egin dio Garciak, izan ere, afiliatuen artean gero eta gehiago dira emakumezkoak (2013 urtean %38a, 2023an %44,15a). Eboluzio hau, sektore feminizatuetan antolatu eta borrokak pizteko LAB egiten ari den lanaren emaitza da.
Grafikoa: Afiliazioaren bilakaera
Hauteskunde sindikalak
Hauteskunde sindikalei dagokionez, berriz, bilakaera positiboa da eremu guztietan, EAE, Nafarroa, Hego Euskal Herria nahiz Ipar Euskal Herria. Nafarroan eman da igoera handiena, azken hamar urteetan 4 puntu baino gehiago igo dugularik ordezkaritza mailan (4,23).
Gauzak horrela, EAEn bigarren sindikatu gisa gure burua indartuta itxi dugu urtea (%20ko langa gaindituta), eta Nafarroan %18ko ordezkaritzara heltzear garela (%17,95). Igoera honen eraginez, bigarren sindikatua bilakatu gara Hego Euskal Herrian, CCOO gaindituz, %19,60ko ordezkaritzarekin.
Hego Euskal Herria
Ipar Euskal Herriari dagokionez, ez dago bertako ordezkaritza neurtzeko estatistika ofizial orokorrik. Hala ere, nabarmena da hemen ere ematen ari den garapena.
Funtzio Publikoan
2014an 502 bozka—6 delegatu
2018an 700 bozka—11 delegatu
2021an 711 bozka—16 delegatu
Laborantza sektorean
2013an 186 bozka–%29,2
2018an 343 bozka–%56,6
TPE (enpresa txikiak, 11 langiletik beherakoak).
Departamendu mailan (64-Iparralde+Oloron+Pau,..), sindikatuak 407 bozka lortu ditu (%11,76a Departamentu osoa kontutan hartuta, beraz, horren bikoitza Ipar Euskal Herrian).