LABeko Industria federazioko kideek agerraldia egin dute Bilbon, aberastasunaren banaketa bermatzako eta prekarietateari aurre egiteko borroka indartzeko deia egiteko. Hain zuzen ere, arazo politiko eta soziala jasaten dugula adierazten duten datuak egingo dituzten publiko; langabezia, kontratazioa, negoziazio kolektiboa, estatalizazioa… Hori dela eta, alarma gorria piztu eta enpresa eta sektoreko hitzarmenak borrokatzea etorkizun duina bermatzako ezinbesteko tresna dela nabarmendu dute LABeko Industria Federazioko Eulate Zilonizaurrekoetxeak eta Zorion Ortigosak, sindikatuko industriako Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroako kideek lagunduta.
Euskal Herriko industrian sufritzen ari garen prekarizazio basatia salatzeko deitu dugu agerraldia. Patronalaren estrategia argia da eta, horretarako, duen babes instituzionala ere ez dute disimulatzen.
Lan duin bat izatea gero eta zailago jartzen digute euskal langileoi, izan ere, lan bat edukitzea bera ere gero eta zailago baitugu. Horren adibide azken langabezia datuak: Bizkaia, Araba, Gipuzkoa eta Nafarroan 27.902 langabetu ditugu apirileko datu ofizialen arabera; datu larri bezain gordina. Gainera, sortzen diren lanpostu eta kontratu berrien izaerak ere alarma pizten digu; egiten diren, kontratuen %92 inguru ebentualak dira. Patronala pozik eta eroso, eta instituzioak itsu, mutu, gor.
Industrian krisialdi ekonomikoa erabili zuten aldaketa estrukturalak egiteko, lan erreformak lagunduta. Adibidez, negoziazio kolektiboa erasotzeko erabakia hartu zuten. Gaur egun egoera aldatu da, edo hobe esanda, enpresarien egoera aldatu da, ze azken urteetan irabazi handiak metatu dituzte. Hazkunde ekonomikoa egon da, eta errentagarritasun maila ere igo da. 2019rako aurreikuspenak oso onak dira, enpresa hauek biltzen dituzten clusterrek publikoki esan dutenaren arabera.
Sektoreko langile guztien egoera da larria, ordea, negoziazio kolektiboaren erreforma onartu zenetik; prekarizazioa, prekarizazioa eta prekarizazioa baino ez da egon euskal langileontzako. Urte guzti hauetan zehar, LABen negoziazio eremu guztiak defendatu eta borrokatu ditugu; erreforma estataletik blindatuz eta bertako eremu propioa aldarrikatuz. Horren adibide besterik ez, azken hilabeteotan sinatu ditugun 95 enpresa hitzarmen eta paktuak; baita sektoreko hitzarmen ezberdinetan egiten ari garen borroka eta negoziazio konpromisoa; Gipuzkoako papera eta grafikagintza, Bizkaia eta Arabako metalgintza… Beti esan dugu enpresa esparrutik bakarrik ezin dela bermatu langile guztien negoziazio kolektiborako eskubidea, horregatik, tokian toki egindako borroka eta lorpenez gain, sektoreko hitzarmenak berreskuratu behar ditugu.
Sektoreko hitzarmenak, langile guztiei oinarrizko eskubideak aitortzeaz gain, estatalizazioari mugak jartzeko ezinbesteko tresnak dira, gero eta gehiago baitira Estatuko Hitzarmenen menpe edota mehatxupean dauden industriako euskal langileak.
EAEri dagokionez eta Lan Harremanen Kontseiluko datuak oinarri hartuta; industriako 114.947 langile daude estatalizazioaren mehatxupean, hau da, langileen %70-a. Badago, ordea, iada zuzenean beren lan baldintzak estatalizatuta dituzten langileak, 13.384. Nafarroan, datuak eskuratzea ez da horren erraza eta, gainera, ongi dakigu konfrontazio gabeko sindikalgintzak zer nolako ondorioak ekarri dizkigun. Hala ere, kimika edota grafikagintzako langileak zuzenean estatlizazioaren menpe daude (4.240 langile) eta metalgintzako zein eraikuntzakoan mehatxupean (54.000 langile inguru).
Beraz, ia 28.000 langabeturekin, kontratazio berrietan %92ko behin behinekotasunarekin, industriako 170.000 langiletik gora estataliazioaren menpe dago, edota mehatxupean.
Panorama honek ondorio larriak eta arriskuak ditu gaur egun, baina patronala markatzen ari den bidea argia da: gastuak murriztuko dituen industria eredua nahi dute, prekarietatea, azpikontratazioa eta pobrezia ekarriko duena. Eta industria aurreratua ezin da eraiki, aurreko mendeko lan baldintzekin. Etorkizuneko pentsioak arriskuan daudela? Guk industriako etorkizuneko soldatak ere arriskuan ikusten ditugu. Hau ez al da arazo politikoa eta soziala? Alderdiek ez al dute ezer esan behar?
LABek ondorengoa ondorioztatzen du:
1. LABek beti defendatu du sektore eremua eta enpresa mailakoa uztartzeko beharra. Guztientzat baldintza minimoak ezartzeko ezinbesteko tresna dira sektore hitzarmenak. Pozik gaude enpresetan lortutako akordioekin, ezinbesteko tresna dira prekarietatearen eta langile zatiketaren kontrako neurriak lortzeko, baina langile asko akordio horietatik kanpo gelditzen dira. Aspaldi esan dihardugu eta orain datuak ditugu.
2. Estatalizazioaren erasoa geroz eta handiagoa da, geroz eta eduki gehiago arautzen dizkigute. Gaur eta orain, Lan Harremanetarako Esparru Propioa beharrezkoa da, langileen eskubideak babesteko industrian, eta gehiengo sozial bat badago horren alde.
3. Egoeraren larritasunagatik, gure eskubide indibidual eta kolektiboak borrokatzeko deia egiten dugu, lantoki nahiz sektore mailan. Tokian toki, sektorez sektore eta enpresaz enpresa, LABek hitzarmen duinen aldeko defentsa irmoa egingo du, ahal den langile bataqsun handiena bilatuz. Baldintza objetiboak badaude industrian aberastasuna banatzeko, langile borrokarekin hitzarmen duinak lortuko ditugu!
Industrian, lan duina, hitzarmen duinak! Bizi duina.