COVID-19aren osasun krisiak modu berezian kolpatu ditu langile sektorerik prekarioenak, nagusiki emakumeek osatutakoak, horien artean dago etxeko langileena. Hala, Ipar Hegoa ikasketa sindikalen fundazioak etxeko langileen egoeraren inguruko azterketa egin du, eta LABeko Exekutiboko kide Arantxa Vazquezek eta Ipar Hegoako analisien arduradun Oihana Lopetegik aurkeztu dute txostena. Etxeko langileentzat hitzarmen baten beharra dagoela nabarmendu dugu, eta hitzarmen horrek oinarri hauek izan beharko lituzkeela jakinarazi dugu: araudiak erregulatzen ez dituen gaiak erregulatzea; Langileen Estatutuan etxeko langileen erregimen berezian edota ezartzen den bestelako araudian jasotzen diren oinarrizko eskubideen hobekuntza; Hitzarmen Kolektiboan jasotzen dena betetzen dela bermatzea.
Lo que se esconde dentro de casa: realidad de las trabajadoras del hogar en Euskal Herria
Etxeko langileen %30 inguruk ezkutuko ekonomian lan egiten du. Horren ondorioz, beraien zaurgarritasun egoera are gehiago handitzen da eta kasu hauetan legea ez betetzeko aukerak zabaltzen dira.
Bizitza sostengatzen duen oinarrizko lan batez ari gara, etxeko lan eta zaintza lanez. Elkar zaintzeko beharra dugula eta izango dugula onartzen dugun momentuan, lan hauei dagokien balio eta lekua ematea ezinbestekoa izango da. Baina oraingoz, etxeko langileek ikusezin, zapaldurik, eskubiderik gabe jarraitzen dute gure bizitza sostengatzen duten bitartean.
Gaur egun, etxeko langileen eta zaintzaren esparruan eskumenak dituzten instituzioek euren ardurak saihesten dituzte. Espainiako Gobernuak, ahalmen legegilea duen aldetik, eta jaurlaritzak, lan ikuskaritza eta Osalanen bidez, egin beharko lituzkeen lanak ez dira gutxienekora ere iristen; Nafarroan ikuskaritza horrek Espainiako Gobernuaren eskumena izaten jarraitzen du. Frantzian eskumen guztiak Gobernu Zentralaren esku daude. Guk pertsonen zaintza sistemaren antolakuntzaren erdigunean kokatzea aldarrikatzen dugu, langile guztien duintasuna eta zainduak izateko eskubidea bermatuko duen jendartea eraiki ahal izateko. Horretarako ezinbestekoa izango da Lan Harremanetarako eta Babes Sozialerako Euskal Esparruaren eraikuntzan urratsak ematea.
Hori lortu ahal izateko, langileon antolaketa beharrezkoa da. Antolaketarako zailtasunak dituen sektore bat da hau, bakarrik lan egiten baitute, bakoitzak etxe batean, eta enplegatzaile desberdin batentzat. Baina etxeko langileak historikoki egon dira antolatuta, antolatzeko gaitasun hori erakutsi digute, baina ez sindikatuetan. Sindikatuak ez gara izan etxeko langileak antolatzeko tresna orain arte, eta orain zor historiko hori gainditzeko erronka daukagu.
Azken kongresuan hartu genituen erabakien ondorioz, gure eredu sindikal tradizionala gainditzen eta etxeko langileek sindikalgintza euren tresna gisa ulertzeko lanean ari da LAB. Sindikatuaren egitura aldatzen ari gara etxeko langileak bertan txertatzeko, helburu argi batekin: langile horien lan eta bizi baldintzak hobetzea.
Guk langileei euren egoera aldatzeko giltzak eman dizkiegu: negoziazio kolektiboaren ondorioz euren lan baldintzak hobetzea. Etxeko langileekin eskuz esku, zaintza erdigunean kokatu eta euren lan eta bizi baldintzak borrokatzeko bidea eraikiko dugu.
Horregatik, bide horretan eman beharreko urrats gisa, etxeko langileentzat lan-hitzarmena proposatu dugu EAEn. Modu horretan, euren lan baldintzak hobetuko ditugu, sektoreak urtez urtez jasan duen diskriminazio egoera gainditzen hasiz. Gainera, etxeko langileentzat proposatzen dugun hitzarmen kolektiboak berezitasun espezifikoak izan beharko ditu, izan ere, dagozkien eskubideen urraketak modu sistematikoan gertatzen dira eta legediak hainbat gai ez ditu erregulatzen etxeko langileentzat.