Osasun sailak eta Osakidetzak informazio-kanpaina bat abiarazi dute “plater osasungarria”ren inguruan, haurren gehiegizko pisua eta obesitatea prebenitzeko. Osasun sailburu Nekane Murgak gogorarazi du “osasun publikoko arazo” baten aurrean gaudela eta lehentasunezkoa dela ingurune eta ohitura osasungarriak sortzeko lan egitea. Laguntza-material batzuk argitaratu dituzte herritarrei elikaduraren arloko ohitura osasungarrien berri emateko, gehiegizko pisua eta obesitatea prebenitzea helburu dela. Haurren Obesitatearen aurkako Estrategiaren esparruan, dagoeneko beste proiektu batzuk garatzen ari dira.
Honen harira, Eusko Jaurlaritzak, eskola jangeletan, 20 urte daramatza garraiaturiko janariaren eredua inposatzen. Ezinezkoa da hemen bertoko elikagaiak sartzerik, beraz, ezinezkoa da bertoko nekazaritza, abeltzaintza edo arrantza garatzerik. Produkzio industriala lehenesten da, guretik kilometrotara produzituriko elikagai merkeetan. Ezinezkoa bihurtzen da familia eta eskolek jaten ari diren elikagaien inguruko informazioa izaterik eta hauen gaineko inolako erabakirik hartzerik. Ikastetxe gehienetan sukalde zentral handietan, goizaldean, prestatzen da janaria, eta orduetan zehar garraiatzen da eguerdirako eskolara heldu dadin.
LABetik, argi diogu egun dugun jangeletako eredua agortuta dagoela, eta gaurdanik beste bat diseinatu eta martxan jarri beharra daukagula. Ez hori bakarrik, iruzurra ahalbideratzen duen eredua ez da kalitatezkoa ez ikasleentzat, ez familientzat, ez langileontzat, ez hezkuntza komunitatearentzat, eta ez jendartearentzat orokorrean. Aldaketarako urratsak diseinatu behar dira, elikadura burujabetzari, eredu hezitzaileari eta langileen lan-baldintza duinei bide emanez.
LABek zerbitzu publikoen externalizazioarekin bukatu beharra dagoela diogu oraingoan ere. Baliabide publikoek, enpresa pribatuei jaten emateari utzi behar diote, hauen helburu bakarra irabaziak handitzea baita, kalitatezko zerbitzua eman beharrean. Gure eskola umeek beraien jardunetik denbora dexente igarotzen dute jangeletan, eta berau gatazka une izatetik eremu atsegina izatera igaro behar da, non elikagaien prozeduraz, ekonomiaz, ingurumenaz, osasunaz, nutrizioaz, higieneaz… ikasiko duten ikasleek. Beraz, bertan lan egiten duten langileen funtzio hezitzailea onartu behar da.
Horregatik, LABek kudeaketa elkarbanatuko duen eredu baten alde pausuak ematen jarraitzeko konpromisoa adierazi nahi du eta orain arte egindako proposamena mantentzen dugu:
• Sukalde publikoak ikastetxe guztietan.
• Jangeletako langile guztiek administraziokoak izan behar dute, kontratazioko eta elikadurako politika prekarioak saihestuz.
Hau guztia kontuan hartuta, eskola jangelekin zer egiteko asmoa du Eusko Jaurlaritzak haurren gehiegizko pisua eta obesitatea prebenitzeko?