LABetik publikoki salatu nahi dugu CCOO eta UGTk lortu duten EEEaren akordioa. Azken honek, 440 langileren kaleratzea aurreikusten du hegazkingintza sektoreko talde enpresarial honetan, eta zehazteke legoke zenbat kaleratze egongo den lantegi bakoitzean eta kaleratzeok noiz gauzatuko diren. Dena dago baldintzatuta eskatutako langile kopuru honi sustatutako bajak, aurrejubilazioak eta eszendentziak batzera. Azken hauek itzultzeko itxaropnea izango lukete hiru urtera, oso kalteordain kaxkarrekin ez betetzerik ematen bada enpresaren beharren arabera eta soldata izoztuta 2021 eta 2022rako. Konpentsazioa apalak jasotzen dituen akordioa eta urriaren 22a baino lehen zehaztu behar dena. Aurreakordioak ez luke eraginik izango “borondatez” amortizatu beharreko lanpostuen kopuru hori lortzen ez bada. Akordioa Gasteizko langileek baztertu egin zuten urriaren 7an, aurreakordioa azaltzeko egindako asanbladan. 178 langiletatik 124 bertaratu ziren, eta hauetatik 105ek kontrako botoa eman zuten eta 16k soilik eman dute aldeko botoa. 3 abstenitu egin ziren.
Kaleratzeok Andaluziako CCOO eta UGTren babesa dute. Ontzat eman dituzte enpresak emandako arrazoiak eta EEEa akordioarekin sinatu dute. Gainera, Alestisek kaleratzeengatik planteatzen dituen konpentsazio eta kalteordainak Aciturri enpresakoak baino okerragoak dira, azken honetan ere bi sindikatuok dutenean ordezkaritza sindikalaren gehiengoa eta jabeak Alestiseko berdinak direnean.
Patronalaren neurria egindako akordioa, ustezko borondatezko izaera batekin jantzia eta langileak behartu egiten dituena enpresarentzat onuragarriak diren kontratuak amaitzeko “borondatezko” baldintza batzuk onartzera. Onartu ezean, irteera are traumatikoagoak planteatzen dituzte, baldintza okerragoetan. Benetako xantaia. Balizko “borondatezko” eszedente hori jasango luketenak ahaztu gabe, 50 urtetik beherakoak? Mahai-gainean explizitatu zen baina aurreakordioan ez da ezer agertzen. Hortaz, guztiok dugu buruan zeintzuk izango ziren kaltetuenak eta baita zein lantegi ere.
Sinatu denaren arabera 30.000 eta 40.000 euro bitarteko irteera intzentibatuak planteatzen dira benetan, kategoria eta aintzinatsunaren arabera kasu onenean langile gehienentzat. Eta soldata gordinaren %60aren bermearekin egindako aurrejubilazioei dagokienez, ondo egingo lukete sinatzaileek ze kotizazio oinarriren arabera egingo dioten ekarpena Gizarte Segurantzaren hitzarmen bereziari irteera honen alde egin eta gutxienezko kotizazio aldia dutenei. Izan ere, etorkizunean euren pentsioak murriztuak izango dira eta koefiziente murriztailea izango dute jubilazioa aurreratzeagatik. Kotizaziorako oinarri hauek ere eragina izango dute euren pentsioetan, inolako zalantzarik gabe.
Zer gertatuko da urriaren 22an enpresarekin adostutako 440 langileen kaleratzeak lortzen ez badira? Akordioa hain ona baldin bada, ondo egingo lukete berau sinatu eta bultzatu dutenek, eta baita asanbladetan aldeko botoa eman dutenek, irteera “intzentibatuetara bolondres aurkeztuta, arazo honek gainontzeko langileei eragin ez diezaien.
Enpresa da egoeraren erantzule nagusia, itxita dagoelako enplegu suntsiketaren aurreko alternatibak bilatzera. Neurri krudel eta epe-laburrekoa planteatu du enpresak, covid-19arekin lotutako osasun egoerak sortu duen eskarien faltadun egoera koiunturala konpontzen ez duena. Egoera hau aitzakia bezala erabili da enplegua suntsitzeko, neurri handi batean emakumeena, eta gainera, etorkizun ziurgabea eman zaie 440 familiari. Hori guztia, enpresak EEEan bertan onartu duenean jarduera bi edo hiru urtetan berraktibatuko dela.
Enpresak hasieratik jokatu eta negoziatu du fede txarrez. Lehen momentu batean, uko egin zion lantegika negoziatzeari, lantegi bakoitzeko ordezkaritza soziala eta lan-baldintza espezifikoak ahaztuz. Eraman egin zuen negoziazioa bere esparru naturaletik eta zentralizatu egin zuen hegoaldean. Horrela, zaildu egin zuen taldearen gainontzeko lantegietako langileek defentsa eta Cadiz eta Sevillak lantegiak lehenetsi zituen. UGT eta CCOOek dute gehiengoa lantegi hauetan eta lan erreforma eta sindikatu hauek langile eta lantegi batzuen interesak interes orokorren aurretik jartzen zituztela baliatuz, enpresaren neurrira egindako akordioa sinatu zuten.
Hasiera batetik egin zion uko enpresak traumatikoak eta aldi baterakoak izango ez ziren konponbideak bilatzeari koiunturala zen lan-karga faltari. Bere helburu nagusi eta bakarra interes enpresarialen defentsa izan da, zehazki Clemente familiaren interesen defentsa, hauek baitira Alestis eta Aciturriko jabeak. Hasiera batetik planteatu dute lanpostu asko amortizatzea lantegi guztietan. Gainera, EEEa erabili dute taldearen zorra negoziatzeko enpleguarekin inolako konpromisorik hartu gabe. Hori dela eta, ez dugu arrazoirik ikusten EEE bat egiteko egiturazko arrazoirik ikusten eta ez dugu baztertzen judizialki inpugnatzea.
Enpresarena ezezik, SEPIren jarrera ere salatzekoa iruditzen zaigu. Enpresaren %25a izanda, egoera honetara iristea ahalbidetu du, Airbus bere bezero nagusiarekin batera (azken honek ere partehartze publikoa du). Inmorala, justifikaezina eta iruzur soziala da parte-hartze publikoa duten enpresetan kaleratzeak onartzea, diru publikoarekin eta gainera, zenbait sindikaturen babesarekin.
Beste alde batetik, Eusko Jaurlaritza eta beste instituzioen inplikazioa eskatzen jarraitzen dugu, EAEn lantegiak dituzten hegazkingintza sektoreko enpresetan enpleguari eusteko ahal dituen neurri guztietan inplika dadin. Izan ere sektore estrategikoa da hegazkingintza, gure ekonomiari balio erantsi altua sortzen diona.
Gaurkoa itzulerarik ez duen egoera da pertsona eta familia askoren etorkizunarentzat eta iragarritako heriotza izan daiteke taldeko zenbait lantegirentzat. Baina mingarria izan arren ez da azkena. LABetik, lehenik eta behin, gure babesa eta elkartasuna eman nahi diegu kaleratu guztiei. Alestis-eko langileek enpleguaren alde eta kaleratzeen kontra egin duten borroka aitortzen dugu eta enplegu suntsiketa eta lan-baldintzen prekarizazioaren aurka gaudela adierazi nahi dugu. Era berean, konpromisoa hartzen dugula lehenbailehen enpresarien diruzalekeria eta itxikeriaren ondorioz galde den enpleguaren alde borroka egiten jarraituko dugula, eta baita ere enplegu guztien, gure lan-baldintzen eta sektorearekin etorkizunaren alde.
Alestisen ez dago inor sobrean. Enplegu suntsiketari ez. Kaleratzeei ez.