“Hainbat modutan bereizten eta zatitzen da langilegoa. Lehen banaketa handia lan produktibo eta erreproduktiboen artekoa da; lan guztiei ez zaie aitortza bera egiten. Enpleguaren eremuan beste mailakatze handi bat ematen da, sexuen araberako lan banaketarekin, eta honek soldata arrakala eta lan baldintza kaskarragoak eragiten ditu. Sinestarazi nahi zaigu lan batzuk egokiagoak direla emakumeok egiteko, lan femeninoak eta lan maskulinoak existitzen direla naturalizatuz”.
Garbiñe Aranburu idazkari nagusiaren hitzak dira hauek, soldata arrakalaren aurkako egunean Bilbon eta Iruñean egin ditugun ekimenen harira egindakoak. Hain zuzen ere, bi hiriburu horietan mobilizatu gara, CONFEBASK eta CEN patronalen aurrean, eta soldata arrakalarik gabeko hitzarmen duinak aldarrikatu ditugu bertan. Soldata arrakala eta negoziazio kolektiboaren arteko lotura bistaratu nahi izan dugu horrela; alegia, negoziazio kolektiboan ere ematen den arrakala salatu dugu.
Bilbon izan da Garbiñe Aranburu, Eusko Jaurlaritzaren eta CONFEBASK patronalaren egoitza lotu dituen mobilizazioan. Patronalak eremu feminizatuetako 20 bat hitzarmen blokeatuta dituela jakinarazi du. Kaltetutako sektore horietako batzuk irudikatu ditugu ekimenean: helduen egoitzak, etxez etxeko laguntza zerbitzua, jangelak, garbiketa, merkataritza eta etxeko langileak, besteak beste.
Idazkari nagusiaren hitzetan, “negoziazio kolektiboan ere arrakala ematen da hitzarmen maskulinizatu eta feminizatuen artean. Patronala eta instituzioentzat, emakume hauek bigarren mailako langile dira. Beraz, hitzarmen hauek bigarren mailako hitzarmenak direla dirudi, eta LAB ez dago egoera hau ontzat emateko prest”.
Azken urteetan, prekaritatearen kontrako borroken hauspotze bat eman da, baita blokeo egoeran egon diren hitzarmenak berritzeko borrokena ere. Patronalak ez du ezer oparitzen eta langileak greba eta mobilizazioak egin ahala berritu dira hitzarmenak; borrokaldi gogorren ondoren, kasu batzuetan. Honela gauzak, lan baldintzak eguneratuak dituzten langileen kopurua igo egin da. Baina, premisa hau ez dela berdin betetzen, sektore maskulinizatu eta feminizatuetan premisa hau ez dela modu berean bete ohartarazi du Garbiñe Aranburuk: “Sektore maskulinizatuetan hainbat hitzarmen eguneratu dira, akordio duinak lortu dira metalgintza, grafikagintza, papergintzn edota kale garbiketa bezalako sektoreetan. Eta zer gertatzen da sektore sektore feminizatuetan? Borroka eredugarriak aurrera eramaten ari dira, baina hitzarmenak hemen ez dira eguneratzen”.
Hau guztia ez dela kasualitatez gertatzen azaldu du Bilbon, CONFEBASK-en aurrean: “Erabaki politiko bat da, patronalaren erabaki politikoa. CONFEBASKeko buru den Zubiaurrek, inolako lotsarik gabe, askotan esan ohi du balio erantsi gutxiago omen dutela sektore feminizatuetako lan horiek. Horrek justifikatzen omen du soldata baxuagoak, soldata arrakala eta lan baldintza kaskarragoak izatea”.
Bada, LABeko ordezkariak azpimarratu bezala, bizitza sostengatzeko ezinbesteko lanak dira emakumeek gauzatzen dituztenak, eta inolako aitortzarik gabe egiten dituzte.
Ildo honetan, hitzarmenak berritzeko borrokarekin eta patronala presionatzen jarraituko dugula adierazi du idazkari nagusiak: “Ez dugu amore emango, patronala negoziazio mahaietan eseri araziko dugu eta hitzarmen duinak lortuko ditugu”.
Era berean, sektorez sektore eta enpresaz enpresa bultzatzen ditugun borrokez gain, beharrezkoa da sektorearteko akordio bat lortzea beharrezkoa dela esan du, langile guztiei gutxieneko zoru bat eskaintzeko: “Sektorearteko akordio bat egitea proposatu dugu, gutxieneko soldata, soldata arrakala, lanaldi partzial inposatuak eta lanaldi murrizketa gisako gaien aurrean neurriak jasotzeko. Nagusiki, sexuen araberako lan banaketak eragindako sektore feminizatu eta prekarizatuetako langileak izango lirateke onuradunak, baita gazteak eta langile migratu eta arrazializatuak ere”.
Instituzioei deia
Instituzioei dagokienez, hauekin ere kritiko azaldu da Garbiñe Aranburu: “Ez ikusiarena egiten dute edota konplize zuzenak dira. Lan baldintzak eguneratu gabe dituzten langile hauetako asko zerbitzu publikoa eskaintzen duten azpikontratatako langileak dira eta emakumeen prekaritatea eta soldata arrakala ontzat ematen ari dira. Gainera, langileen grebarako eskubidea zapuzten dute, langileei protestarako eskubidea ukatzen zaie, greba kasuetan abusuzko gutxieneko zerbitzuak ezarriz. Funtsezkoak dira eta ezin diote lan egiteari utzi, baina egin dezatela miseriazko soldatak kobratuz”.
Hala, instituzioei dagokien erantzunkizuna bereganatu dezaten eskatzen diegu, soldata arrakala gisako gaiak agenda politikoan koka ditzaten. “Nahikoa da horrekin? Argi eta garbi ez. Instituzioei eta eragile politikoei ere dei zuzena egiten diegu. Ez da nahikoa soldata arrakala agendan kokatzearekin, ez ditugu mahai inguruak behar, politika publiko ausartak eta patronala interpelatzea behar dugu. Jendartearen erdia osatzen dugun emakumeak eskubideetan bigarren mailako herritar egin nahi dituen sistema honen aurrean, instituzioek ezin dute beste aldera begiratzen jarraitu. Bustitzeko garaia da”, erantsi du.
