Duela egun batzuk Enplegua eta Suspertze Ekonomikorako Esparru Programa (2017-2020) izan zen.
Hasteko, egoera ekonomiko eta sozio-laboralaren inguruan egiten den diagnostikoan, EAErekin zerikusirik ez duten testuinguruetan erantzukizunak kanporatzeaz gain, “Euskadirentzar espezifikoak” diren faktoreak planteatzen direnean honetan zentratzen dira:
• Zahartzea
• BPGaren hazkunde erritmoa
• Brexitaren ondorioak
EAJk asmatutako herri honetan ez dago:
– Gero eta desberdintasun handiagoa, aberatsak gero eta aberatsago eta pobreak gero eta pobreagoak
izatea ekarriko duena.
– Enpleguaren prekarizazioa gero eta handiagoa da eta gero eta desberdintasun handiagoak daude
gizon eta emakumeen artean.
– Prestazio sozialen eta sektore publikoaren murrizketa.
– Austeritatean oinarritutako aurrekontuak eta ez barruko eskarian, aberastasunaren banaketan eta ehun
produktiboaren inbertsio publikoan.
– Politika fiskal injustua.
– Euskal ekonomiarentzat oso garrantzitsuak diren faktoreak, hala nola dirua eta energiaren prezioa.
Aurrekari hauekin Esparru Programa honek nabarmentzen du 8.800 milioi bideratuko direla lau urtetan enpleguaren sorrera eta suspertze ekonomikorako. Urteroko baliabideetan 2013-2016 aurreko planari bideratutako kopuru berdina da.
Urtean 2.000 miloi euro baino piskat gehiago da eta horietatik 288 soilik daude bideratuta honelako programetara: enplegu sorrera etxebizitzen birgaitzeko programetara lotuta, 5.000 enpresa berri eta autonomoren sorrera (honezkero mikroenpresa gehiegi izango ez bagenu bezala), autoenplegu-ekintzailetzara;
100 ikerketa egitasmo berri, enpresentzako pizgarriak kontratazioa eta babeseko egitasmoetarako eta Enpresa Txiki eta Ertainen modernizaziorako. Hauxe da euren enplegu sorreraren proposamenaren erdigunea.
Lehengo lepotik burua, 2003-2006ko enplegu planetatik, hain emaitza “bikainak” dituztenak laneko prekarietatearen gorakadan, lan-baldintzen okertzean, langabeziagatiko prestazioaren eznahikotasunean, gazteen langabeziaren igoeran edo langabezia tasaren murriztean orokorrean eta epe luzeko langabetuen artean zehazki.
Urteroko 2.000 milioi horietatik, 1.269 dagozkio 4i deitzen duten estrategiari. Inbertsiorako egitasmoak (650 milioi) erdiak baino gehiago AHTra bideratutakoak, berrikuntza 410 milioi (guztiz askiezak Europar Batasuneko batazbestekora gerturatzeko), azken urteotan arrakala ez da txikitzen handitu biano; 31 milioi nazioartekotzarako eta 778 milioi industrializaziorako hauetatik 600 abalak izanik. Plan berri hauek euskal industriak maila teknologikoa galdu du Balio Erantsi Gordinarekiko, 2010eko %84,9tik 2014ko %84,1era pasatuz.
Programa guzti hauek modu egokian salduak izan dira martxan jartzen diren bakoitzean edo lehendakaria presente izango duen ekimen enpresarialen bat baldin bada. Partida berdinak, programa berdinak modu ezberdinetara salduak.
Lehen irakurketa batean ez daukagu zeresan gehiagorik:
Gehiengo sindikalarekiko edozein kontsulta eta ezabaidatik aparte egin den plan bat da hau, sindikatuak ordezkaezinak diren gai batean.
Hau ez da enplegu plan bat, inolako kontrol sindikalik gabe enpresak diruz laguntzeko programen bilduma soila da.
Kalitatezko enplegua sortzeko tresna funtsezkorik ez duen plan da. Hau da, laneko indarraren debaluazioren alde apustu egiten duen politika ekonomiko batean eta exportazioetan dago oinarrituta euskal ekonomiaren lehiakortasunerako estrategia bakar bezala.
Plan honek ez dio langabeziaren arazoari aurre egiten lanaren banaketa planteatuz aberastasunaren banaketarako eta barneko eskaria indartzeko estrategia bezala.
Plan honek ez du planteatzen langabeziagatiko prestazioak eta oinarrizko errenta hobetzerik. Honela, langabezian dauden pertsonek bizi-baldintza duinak izan ahalko lituzkete.
Plan honek ez du euskal araudira enplegu politika pasiboak eramateko asmorik, hauetan barneratuz etengabeko prestakuntza, okupazionala eta arautua, “Lanbide” “txiringito” mailan utziz.
Beste atzerapauso bat da Lan Harremanetarako Euskal Esparrua eraikitzeko apustuan EAJ eta PSEren eskutik; ezinbestekoa den euskal esparrua krisiaren irteerarako koherentea izango den politika ekonomikoa sortzeko.
EAJ eta PSEk ez dute honekin beste helbururik aberatsak gero eta aberatsago eta pobreak gero eta gehiago eta gero eta pobreagoak bihurtzen dituen politika ekonomikoaren inertzia laguntzea baino.