Etxebizitza arloan 2015-2019 akordio programatikoan, hartan jaso akordioen artean, besteak beste, esaten da: “10/2010 Foru Legea aldatu behar da, alokairuko etxebizitza duina izateko eskubidearen eraginkortasuna berma dadin”. Bada, berriz ere Nafarroako Gobernuak erdizka egin du ibilbidea, eta aurkeztu duen lege proposamena eznahikoa da, aldaketa sozialari dagokionez, aipatu eskubidearen eraginkortasuna bermatzen ez duelako.
Etxebizitzarako eskubide subjektiboa onartuta, hura gauzatuz gobernuak darabilen politikaren printzipio nagusia izateari uzten zaio, eta hura gauzatuko ez balitz, (epaitegietan) eska daitekeen eskubide bilakatzen da.
Baina, Nafarroako Gobernuaren lege proposamenak, etxebizitzarako eskubide subjektiboa onartzen duen moduan, ez dio bermatzen etxebizitza behar duen orori hura eskuratzeko eskubidea, ez du eragozten jendea hipoteka garestiekin eta alokairu handiekin zorpetzen iraun behar izatea ere. Hori guztia, behin etxebizitza izateko eskubide subjektiboa aitortu dela, hura esleitu pertsonek osatzen duten taldeentzat, hauek bete beharreko baldintzetan arautu terminoetan, etxebizitzen parke publikoaren eta aurrekontu eskuragarritasun terminoetan bakarrik eska daitekeelako.
Aurtengo martxoan, Euskal Herriko Eskubide Sozialen Gutuna bidez, LAB haren partaidea da, beste sindikatu eta eragile sozialekin batera, Nafarroako Parlamentuan Herri Ekimen Legegilea aurkeztu genuen, txirotasunaren aurkakoa eta bertako gizarte-babes sistema publiko eta kalitatekoaren aldekoa.
Eskakizunen artean, besteak beste, milaka sinaduren sostenguaz, etxebizitzen araudian sartu beharreko neurriak sartu ziren, helburu batez, etxebizitzarako eskubide subjektiboa benetan eraginkorra izan dadila (gutxiengo diru-sarrerak mugatu gabe; Erroldan antzinatasuna eskatu gabe; alokairu erregimenean heltzea; prestazio ekonomikoa ordezkatuko ez lukeen etxebizitzarako heltzea; errenta Bermatua jasotzen dutenei diru-sarreren araberako prezioa eta aipatu sarrera %15ean gaindituko ez duena; erosketa-erregimenean dagoen etxebizitza publikoen esleipena eragotzi, aipatu etxebizitzak sar daitezen alokairurako parke babestuan).
Nafarroako Gobernuak HELren izapide parlamentarioari betoa jarri zion, eta ez du kontuan hartu proposatutako neurririk. Era horretan, kontrakotzat jo da, eta horrengatik, lege proposamen honetan gehien kritika daitekeen alderdia dela, esan etxebizitzarako eskubide subjektiboa aitortzen dela, baita judizialki erreklamatu ahal izateko ere, era berean, hura gauza dezaketen behar besteko etxebizitza sozialen parke publikoa izatea ziurtatuko dituzten baliabideak ez dira proposatzen. Horrek behartzen du eskubide subjektiboaren titularrak mugatzera, eta etxebizitza eskubidea laguntza ekonomiko batengatik ordezkatzera.
Gainera, Nafarroako Gobernuak aurrekontu arrazoiak bultzatuta, etxebizitza eskubideari heltzeko baldintzak berraztertzeko aukera sartu du. Horrela, etxebizitza eskubidea indargabetu baino, aurrekontu-eskuragarritasunari lotuz, unean uneko borondate politikoaren menpe eta hark etxebizitza eskubidea betetzeari ematen dion lehentasunaren menpe uzten du.
Krisialdiak agerian utzi du merkatuak eskubide hau betetzeko ezgaitasuna; gordintasun osoz gauzatu da etxegabetzeen errealitatean eta gizartearen maila askok oinarrizko eskubide honi heltzeko ezintasunean. Horri gehitu behar zaizkio gabezia hauek ikusgarri egiteko egin diren mobilizazioak eta gizarte-presioak. Horregatik, Nafarroako Gobernuaren proposamenean etxebizitza eskubidea giza eskubidetzat aipatzen da, baita etxebizitzen jabetzaren gizarte-funtzioa (hutsik dauden etxebizitzen erabileraren aldi bateko desjabetzeari atea zabalduz), nahiz positibotzat jo daitezkeen beste gaiak ere.
Baina ez da egia lege proposamen honek ekarriko duen “esplizituki eta administrazio publikoei eskatzeko ezaugarriz, etxebizitza duina eta egokia izateko eskubide subjektiboa, Nafarroako Foru-Erkidegoan auzotasun administratiboa duen edonorentzat”. Ez da.
LAB sindikatuak ez dio irizten aldaketa sozialari sorospen politika egiteko era gisa. Politika egiteko eratzat hartzen dugu, erdigunean kokatuz langile nafarren interesak eta eskubideak.
Horregatik, Nafarroako Gobernuari eskatzen diogu bete dezala Programa Akordioan, etxebizitza arloan, jasotzen dena, hura elikatu zuten gizarte borrokak jaso ditzala eta etxebizitza duinerako eskubidea eraginkortasunez berme dezala.