Hondakinen kudeaketaren inguruan sortu den eztabaidaren aurrean LAB sindikatuak argi utzi du gaur prentsaurrean irtenbidea birziklatzetik datorrela eta hau honela izanda, egun hondakinen kudeaketa sistemen artean atez atekoa dela egokiena.
LANGILEOK ATEZ-ATEKOAREN ALDE
LAB sindikatuak garbi dauka ahalik eta gehien birziklatzea dela irtenbidea. Horregatik errauskailuaren aurka eta hondakinen atez ateko bilketa sistemaren alde gaude, birziklatze maila altuenak lortzen dituen sistema delako, merkeagoa delako eta enplegu berriak sortzeko aukera ematen duelako bizi dugun krisi testuinguruan.
Gehiengo sozial eta politikoak politika berriak eskatzen ditu, eta nahiz eta PNV, PSE eta PPk aldaketekiko erresistentzia gogorra erakutsi, guk uste dugu hondakinen alorrean ere orain arteko kudeaketarekiko aldaketa ezinbestekoa dela.
Langileok instalazio kutsakorrak eraikitzea galarazi behar dugu. LABek urteak daramatza erraustegien aurkako borrokan beste eragile batzuekin batera.
Jendarteak sortutako hondakinen kudeaketa arazo handia ari da sortzen. Erraustea da konponbidea? Argi baino argiago dugu ezetz eta horretarako hamaika argudio eta arrazoi dugu:
– Hondakinak erretzeak ez ditu hondakinak desagerrarazten, egoeraz aldatzen dituen arren. Errausketa prozesuak eguratsera ingurumenerako eta osasunerako toxikoak diren substantziak isurtzen ditu. Zaborra hondakin arriskutsu bihurtzen du. Isurpenak hiru eratan egiten dira:
a. tximiniatik kanporatzen dira, inguruko herritarrentzako “opari” gisa (partikula toxikoak, metal astunak, dioxinak, furanoak…).
b. Era likidoan, Zabalgarbin ikusi den bezala.
c. Modu solidoan: eskoriak eta errautsak.
– Errausketak energia eta baliabideak xahutzen ditu. Izan ere, aprobetxa daitezkeen hondakinak berreskuratzea eragozten du. Gainera, produktu berriak sortzeko,
a. baliabide berriak erabilarazten ditu
b. energia kontsumitzera behartzen du.
− Inguruko ekonomia kaltetzen du. Izan ere, erraustegiak birziklajeak eta konpostajeak baino enplegu gutxiago sortzen du. Horrez gain, inguruko jarduera ekonomikoei – nekazaritza, turismoa…- kalte egiten die.
− Aukera ekologikoagoak garatzea oztopatzen du. Errauskailuek, eraiki ostean, gutxieneko bideragarritasun ekonomikoa izateko hondakin kopuru handia behar dute. Ondorioz, errausketak hondakinen murrizketarako planak galgatzen ditu, baita birziklajea zein berreskuratzea ere.
Gipuzkoan, gainontzeko herrialdeetan bezala, azken hamarkedatako kudeaketak ekarri gaitu gaur egungo egoerara, biztanle bakoitzak eguneko 1,3 kilo hondakin sortzen ditu, honek urtean 350.000 tona hondakin suposatzen du. Kontsumo ohiturek, eta produkzio ereduak lehengaiak erabili eta jarraian botatzera eraman gaitu eta hori da lehenengo aldatu beharrekoa, LABek argi dauka joera hori aldatzea lehentasunezkoa dela. Dena erabili eta momentuan bota egiten dugu, zabor bihurtzen dugu, eta ez da zaborra, lehengaiak dira, eta berrerabili eta birziklatu egin behar ditugu.
Irabazi asmoko eta interes pribatuen errauzkailuen aurrean, jendarteak, beste hautu bat burutu du, osasunaren eta ingurumenaren aldeko apostu garbia eginaz, izan ere, nork nahi du errauztegi edo zabortegia bere herrian? Inork ere ez. Jendartea prest dago, orden honetan, kontsumoa jaisteko, berrerabiltzeko eta birziklatzeko, honetarako sistema egokiena martxan jarriz. Emaitzak ikusten hasi gara, agerikoak dira, atez ateko sistemarekin, lehen ezinezkoak ziren zifrak lortu dira, honetarako, ezinbestekoa izan da herritarren parte hartzea, eta parte hartze horrek arazoaren aurreko irtenbideari eta alternatiba egokienari erantzuten dio, horrela izan ez balitz, saiakera porrota litzateke. Atez-ateko sistemak, hondakinak modu selektiboan biltzen ditu, honela, birziklapen maila handiagoa eta errazagoa izan dadin, honela oso emaitza onak lortzen dira.
Kontsumo ohiturak aldatzeaz gain, bizitza eredua ere aldatu behar dugu. Honen jakitun, herritarrei gaiarekiko politika praktiko arduratsuak jarri behar zaizkie eskuragai, administrazioek, tokiko kontsumitzaileen eta produkzio katearen arduradunen artean eragin dezakete eta eragin behar dute, bai legalki, zein ekonomikoki.
Era berean, kulturalki, behar bezalako eraldaketa eman behar da, aldaketa hori jendartean ematen hasia dela esan dezakegu, biztanleak baikara dagoeneko erraustegien sistemari alternatiba egingarriaren bultzatzaile nagusiak. Hondakinak gutxitu eta berrerabiltzeko politikari lehentasuna eman behar zaio. LABek langileei eta orohar herritarrei dei egiten diegu erantzunkizunez jokatzera, errauskailuen proiektuari aurre egitera eta galaraztera.
Donostian, 2012ko uztailaren 2an