LABeko kide Jean Mixel Dirassarrek Ipar Euskal Herriko testuingu sozioekonomikoari buruz idatzi du. "Eztabaidaguneak berriz sortu beharko genituzke langileak parte hartzaileago bilaka daitezen", aldarrikatu du.
Langileok hautu bat egin beharko dugu. Oraindik jasan edo oldartu, baina egiazki!
Hau dugu testuinguru sozial eta ekonomiko orokorra: frantses gobernamenduak hautu garbi bat egin du, beti gehiago eskaintzea kapitalistei, nagusiei, eta hori, populazioaren, langileon kaltetan. Testuinguru bat non ez den batere tokirik egiazko negoziazio batzuentzat.
Izugarria da zenbat atzerapauso eman den hilabete guti barne. Lan kodearen benetako suntsiketa! Borroka ainitzen irabaziak arrunt ostikatuak! Adibide gisa, nola zinez errextu dituzten langileak kanporatzeko ahalak: Prudhommesetako sariaren mugatzea gehiegizko kanporatze kasuetan, hitzarmen hauste kolektiboak egiteko aukera, beste eta beste.
Nola ez aipa ere akordio bat adosteko aukera sindikatu ordezkari batetik pasatu gabe. Zenbat nagusi horretaz baliatuko dira nahi duten akordioa pasarazteko? Ez da gehiago babesik!
Gainera, langileen medioak ttipituz joanen dira, ordezkari gutiago, egitura desberdinak (DP, CE, CHSCT) egitura bakar batean bildurik (CSE). Bereziki, CHSCTen desagertzea kaltegarri zait, horiek izanki lan baldintza onak segurtatzeko egiazko tresnak.
Horrez gain, kapitalismoak langileak pobreago bilakatzea lortu du, eta bankuekiko zorrak areagotu dira. Greba eskubidea anitz mugatu du, nagusiek bai baitakite langileek ezin dutela diru sarrerarik gabe luzaz atxiki.
Hori guzia ikusiz, normal da nagusiak gero eta azkarrago sentitzea beren burua. Ez dute borondate izpirik negoziazio guneak bultzatzeko. Botere hori borrokan diren militante eta langile batzuek pairatzen duten errepresio olatuarekin ageri da. Azken adibidea: mehatxatuak diren xeminoak, trenbidearen borrokaren ondorioz.
Maleruski, ondoko hilabeteetan frantses gobernamenduak ildo beretik segituko du: langabezia asurantzaren erreforma aurkeztuz eta, segur aski, martxan emanez: 4.000 lanpostu deuseztatuak Pole emploi egituretan -nola segurtatzen ahalko da kalitatezko laguntza bat lana xerkatzen duten langabetuentzat?-, zigor batzuen azkartzea (zerrendetatik kentzeko epea), eta abar. Langabetuak beren egoeraren hobendunak balira bezala. Aztertzen ari dira ere nola arrasta eman eritasun gelditzeen emendaketari, langileak hobendun sentiaraziz Asurantza Sozialaren defizitagatik. Alta, argi da gelditze horien iturri nagusiak direla lan denboraren luzapena eta lan baldintzen okertzea! Ilun, ilun…
Eta parean, zer? Bai, mobilizazio anitz antolatu dira Macron legearen salatzeko, Lan Kodearen suntsiketa salatzeko, edo beste. Milaka jende atera dira karriketan, eta ekintza politak antolatu. Zoritxarrez, indar harremana ez da aski azkarra izan. Xeminoekin gertatu bezala; azkar mobilizatu dira trenbidearen erreforma salatzeko, baina… Jende anitz borrokaren alde izanik ere, kasik bakarrik utzi ditugu. Zahar etxeetan protestak egin direnean bezala…
Hori nahi nuke salatu bereziki : nolaz frantses sindikatu handi horiek ez dituzten indar guziak bateratzen, mugimendu bakar eta azkarra antolatzeko? Sektore guzietako langileak martxan ematea denbora berean, ez ote da posible? Haserretzekoa bada! Banan-banan aktibatzen dituzte: kolpe batez kamioilariak, bestean, energietako langileak, gero osasungintzakoak, irakaskuntzakoak, postakoak. Bakoitza bere aldetik. Grebak eta mugimendu sozialak ugaritzen dira, baina beti barreiaturik!
Argi da, alta, langileria osoa memento berean borrokan sartzen balitz indar harremana ez litzatekeela bera! Ekonomia osoa paralizatzen bagenu, segur negoziazioak beste maila batekoak liratekeela. Hola dira lortu aintzinamendu sozialik handienak! Maleruski, ez goaz horretara. Ala, sindikatu handietako arduradunek badute beste ‘interesik’, preseski, horretara ez joateko?…
Ipar Euskal Herri mailan ere badugu lan. Herri dinamiko batean bizi bagara ere, gizartea gero eta indibidualistagoa bilakatzen ari da, eta, ondorioz, militantismoa ttipitzen. Kontuan hartzekoa da. Beharrezkoa zait, beraz, langileen arteko harremanak berriz sortzea, elkartasuna berriz indartzea. Behar dugu atzeman nola jende bat interesatu beste kategoria baten borrokari; ez segitzeko bakoitza bere aldetik. Interes komunak aitzinean eman behar ditugu, agitazio ttipiekin ez dugulako ezer aldatuko!
Baina nola? Langileak beren geroaren arduradun eta aktore sentitu behar dira. Ez bakarrik beren lantegian, baina ere gizartean. Arduradun eta aktore. Ez zaie inposatu behar egin behar dutena, defendatu behar dutena. Langile soldaduen garaia amaitua da. Eztabaidaguneak berriz sortu beharko genituzke langileak parte hartzaileago bilaka daitezen. Bakoitzak bere geroa eskuetan har dezala !