Euskal Herria, Galiza eta Herrialde Katalanetako LAB, CIG, ELA eta Intersindical-CSC sindikatuok otsailean agenda sozialaren eta erabakitzeko eskubidearen aldeko adierazpena plazaratu genuen. Gobernu berriari galdegin genion ezetsi zitzala azken hamar urteetan ezarritako lege antisozialak eta aitor zezala gure eremuan lan harremanen, pentsioen eta gizarte babeseko eredua erabakitzeko eskubidea. Bi hilabete geroago, salbuespenezko egoera honetan, beste gogoeta bat egin dugu sindikatuon idazkari nagusien eskutik.
Galizia, Euskal Herria eta Herrialde Katalanetako CIG, ELA, LAB eta Intersindical-CSC sindikatuok otsailean agenda sozialaren eta erabakitze eskubidearen aldeko adierazpena plazaratu genuen.
Manifestu hartan egiaztatu genuen eskuin muturraren gorakada eta espainiar Estatuko indar politikoen zati handi bat jarrera autoritarioetara lerratu zela, baita autodeterminazio eskubidearen aitortza oinarritzat hartuko duen irtenbide baten aurkako jarrera ere. Halaber, Gobernu berriari galdegin genion ezetsi zitzala azken hamar urteetan ezarritako lege antisozialak eta aitor zezala gure eremuan lan harremanen, pentsioen eta gizarte babeseko eredua erabakitzeko eskubidea.
Bi hilabete igaro direlarik, salbuespenezko egoera honetan gogoeta hauek helarazi nahi ditugu:
1. Adierazpen hau sinatzen dugun sindikatuok osasun publikoaren krisia kapitalismoaren beraren krisiaren baitan kokatzen dugu. Aspaldidanik salatzen ari gara krisi sistemiko horrekin batera datozela hainbat arlotako krisiak: zaintzarena, zerbitzu publikoek jasan dituzten murrizketena, lan eta gizarte eremuetako prekarizazio eta indibidualizazioa eta, horrenbestez, lotura sozialen haustura.
2. Oraingoan ere gure nazioen soberania gabezia berriro geratu da agerian. Salatu behar dugu COVID-19aren pandemia baliatu dela 155. artikulu bat zeharka sartzeko, gure lurraldeek berez duten autonomia urria indargabetuz. Propaganda unionistaren kanpaina betean gaude, desfile militar eta guzti; eta haren asmoa ez da osasun krisiari aurre egiteko indarrak biltzea, baizik eta krisi hori erabiltzea gure nazioetako langileen bizitzarako funtsezko gaietan erabakitzeko eskubidea deuseztatzeko.
Erabakitzeko eskubidea galdegiten dugu modu egokian aurre egiteko osasun krisiari, baita ondoren etorriko diren erronka ekonomiko, sozial eta politikoei ere.
Bizi dugun salbuespenezko egoera honetan, gure sindikatuon iritziz lehentasuna da COVID19aren hedapena mugatzea eta langileen zein herritarren osasuna zaintzeko neurriak hartzea. Aldi berean beharrezkoak dira neurri sozialak krisi honen ondorioak ez diezaizkioten soilik langile klaseari leporatu.
Espainiar gobernua eta gobernu autonomikoak hartzen ari diren erabakiek eskubideak konfinatzen dituzte, berandu datoz, bidegabeak dira, eta langile klasearentzat zein kolektiborik zaurgarrienentzat motzegi geratzen dira.
– Lehenik, oinarrizko jarduerak betetzen dituzten langile guztiei beharrezko babes neurri guztiak eskaini behar zaizkie. Bermatu egin behar da ere lana modu egokian egiteko langile kopurua, hauen osasuna zaintzeko eta oinarrizko jardueretan lanean ari diren pertsona hauek gaixotasuna kutsa ez dezaten.
– Gure sindikatuek exijitu dute funtsezkoak ez diren jarduera guztiak geldi daitezela. Pandemiari muga jartzeko konfinamendu zorrotzagoa behar da; hau komunitate zientifikoak ere eskatu du.
Espainiar gobernuak ezarri zuen oinarrizkoak ez diren jardueren itxiera. Erabaki hau berandu hartu da, eta ezin okerrago kudeatu dute; areago, horren ostean argitzeko ohar bat argitaratu dute, dekretua aldarazi nahian. 48 ordu igaro ez zirelarik, amore eman zieten botere ekonomikoaren presioei, eta gero hartu zen erabakiarekin iruzur egin zuten ikuspuntu demokratiko eta juridikotik.
Gaur, inoiz baino areago, politika publikoak ezinbestekoak dira, eta baliabide guztiak gehiengo sozialen alde baliatu behar dira, neurri guztiak hartzeko inor baztertuko ez duen gizarte-babeserako, zeinak langile klase guztiari bermatuko dizkion enplegua, soldatak eta diru-sarrera duinak.
Erabaki ausartagoak behar dira finantzaketa publikoa ziurtatzeko, aberatsenen eta enpresa handien gaineko zerga bidez eta egun esku pribatuetan dauden ekonomiako sektore estrategikoetan (bankuak, konpainia elektrikoak, etab.) esku hartze publikoa bideratuz; hauek dira politika neoliberalak alde batera utzi eta hartu beharreko bidezko neurrietako batzuk.
Lau sindikatuok nabarmendu nahi dugu herritarrak oro har eta bereziki hainbat sektoretako langileak -osasungintza, garbitasuna, adinekoen zaintza, elikagaiak, garraioa eta nola edo hala jendea artatzen dutenak- zer nolako konpromiso zibikoa ari diren erakusten; haatik, salatu beharra dago lanean ari direla babesteko bitarteko nahiko eta egokirik gabe, eta ez dagoela aski langilerik eginkizun guztiei aurre egiteko. Krisiak agerian jarri du arlo publikoa zein garrantzitsua den eta azken aldiko murrizketek zenbateko kaltea eragin duten. Baina gainera, frogatu digute pertsonen bizitza kokatu behar dela politiken erdigunean. Krisiak adierazi du lanbide feminizatuak direla prekaritaterik handiena eta aitortzarik eskasena dutenak; hain zuzen krisia amaiarazteko ezinbestekoak diren sektoreak.
Sindikatuok ere salbuespenezko baldintzetan ari gara lanean. Horregatik dei egiten diegu gure afiliatuei lotura kolektiboak indar ditzaten eta modu aktiboan inplika daitezen jenderik ahulena defenditzeko, enpresetan zein hauetatik kanpo.
Azkenik, otsaileko adierazpenean adierazi genituen konpromisoak berretsiko ditugu. Ez dugu onartuko krisi berri honen ondorioak langileen gain erortzerik, horrela pobrezia areagotuz. Borrokan jarraituko dugu justizia sozial eta ekologikoa oinarritzat hartuko duen eredu baten alde eta lanaren zein aberastasunaren banaketa justuagoa izan dadin. Bide batez soberania betea galdegiten dugu eremu sozioekonomiko bat eraikitzeko, baita geurea den lan harreman eta gizarte babeseko marko bat ere.