Ikasturteko lehen agerraldia egin dugu, eta, bertan, egungo testuinguruaz egiten dugun gogoeta eta sindikatuaren lehentasunak partekatu ditugu, sindikatuko koordinatzaile orokor Garbiñe Aranburu eta Ekintza Sozialeko idazkari Endika Perezen eskutik.
Luze aritu gaitezke testuinguru ekonomiko, sozial eta politikoaz, baina hiru ideia nagusi azpimarratu ditugu:
1. Langileon bizitzak prekarizatu eta pobretzen ari dira eta egoera hau ez da ez koiunturala ez eta fenomeno metereologikoa.
- Ematen ari den bizitzaren garestitzea soilik Ukrainako gatazka belikoaren justifikatzea herritarroi aurpegira barre egitea da.
- Planetaren muga biofisikoekin talka egiten duen hazkunde etengabearen paradigmak ekarri gaitu hona. Aberastasuna geroz eta esku gutxiagotan metatzea helburu, langileriaren eta bereziki emakume eta pertsona migratu eta arrazializatuen bizitzak erasotzen ari diren erabaki politiko ekonomikoak hartzen ari dira.
- Esana dugu,bizitzen ari garena elkar zeharkatzen duten krisi anitzak dira.Zaintza lanen aitortza eta banaketa faltak eragindakoa, irabazi tasa handitzeko ahaleginek berezkoa duten ekonomikoa, inperialismoren gerra eta pobreziak eragindako migrazioarena. Egungo jendarte antolaketa ez da bidezkoa eta azkenaldian indarrez agerian geratzen ari den bezala, ez da jasangarria.
2. Diagnostikoa argia da beraz. Elite ekonomiko, finantzario eta politikoek diseinaturiko tratamenduetan norabide oker bereko bi proposamen ikusi ditugu:
- Batzuek, lotsarik gabe, eliteen trantsizio bideorria bere horretan inposatzeari ekin diote. AEBen interes inperialistekin lerratu eta bakea sustatu baino gerra eszenatokian sakondu dute, erregai fosiletan oinarrituriko ekoizpen eredua azken unera arte mantentzeko erabakiak hartu dituzte (energia nuklearra berdez tindatuz besteak beste) eta oro har langile eta herri sektoreon aurkako neurriak garatzen ari dira.
- Besteak, eliteen aldeko trantsizioaren helburua zalantzan jarri gabe, adabakiak diren politikak inplementatzeko saiakeran dabiltza. Gasolinaren prezioa subentzionatzea, gasaren prezioa mugatu eta berau konpentsatzea edo bestelako politika sozialen bidez, agerikoa den langileriaren aurkako erasoaldia arintzeko neurri apalak onartu dituzte.
- Hor kokatzen dira Macronen oparotasunaren amaieraren iragarpena, Sanchezen salbuespen iberikoa eta Sahararekiko traizioa edota lehenik Galanek modu zuzenean zein duela gutxi Josu Jon Imaz, EAJko Euskadi Buru Batzarreko presidente ohiak eta egun Repsoleko CEOak egindako adierazpen eta mehatxuak.
- Guztiek dute komunean krisialdiaren aterabidea haien pribilegio eta irabaziak handituz egin nahi dutela.
3. Lasaigarriekin edo lasaigarririk gabe, errezeta neoliberal zein sozialdemokratek krisiaren irteera gehiengo sozialaren aurkako trantsizio gisa bideratzea dute helburu.
- Lan errentek pisua galtzen ari dira etengabe kapital errenten mesedetan. Alegia, aberastasuna geroz eta esku gutxiagotan pilatzen ari da eta pobretze eta prekarizazioa hedatzen.
- Elikagaien prezioa handitzen doa (2022ko martxoko urte arteko igoera %6,5ekoa izan da ogiari dagokionez, %11 arraultzetan edota %32,1ekoa olio eta koipeetan), Euriborrak eragin zuzena du hipoteketan eta etxebizitza alokairuen prezioa ere izugarri garestitu da.
- Argindarraren prezioarekin gertatzen ari denak ere ez du izenik. Sistema marginalista bidegabearen ondorioz, gasaren prezioaren arabera ordaintzen dugu gure faktura. Gasaren prezioa mugatzea ez da nahikoa, are gutxiago gainera oligopolio energetikoa neurriagatik konpentsatu egiten bada. Sistema marginalistari amaiera eman, fakturaren azken prezioan muga ezarri eta herritarroi etenaldirik egingo ez zaigula bermatu beharra dago. Bada garaia sektore estrategikoak, energetikoa ere, kontrol publiko eta sozialean jartzeko. Eta bada nondik hasi, adibidez enpresa publikoak sortuz.
- Zerbitzu publikoen eraispena etengabea da, osasungintza publikoarekin egiten ari diren sarraskia erabatekoa da eta erreformaz erreforma- ikasturte honetan besteren artean pentsioen azken zatia- langileon lan eta bizi baldintzak okertzen ari dira.
- Ezin dugu ahaztu, dagoeneko 52 langile hil direla haien lanpostuetan, urte eskasean gutxienez 7 herritar hil direla Bidasoako muga zeharkatzeko ahaleginetan eta etxerik gabeko geroz eta herritar gehiago ditugula gure kaleetan. Ez dira datu soilak, ez dira sistemaren akatsak. Gaixotu eta hiltzen gaituen sistema hau mantentzeko erabaki politiken ondorio diren hilketak baizik.
Hiru izango dira kurtso honetako lehentasun nagusiak. Lehenik eta behin, bizitza duinaren alde, aberastasunaren bidezko banaketa lortzeko borroka indartzera goaz. Bigarrenik, Biltzar Nagusiko erabakiak inplementatzen hasi eta Euskal sindikalismo berrian sakontzen jarraitzea. Eta hirugarrenik, hauteskunde sindikalak.
Udazken – negurako aurreikuspenak ez dira onak. Langileontzat azken urteak izaten ari dira zailak. LABek aurtengo udaberrian aurkezturiko informe batean jasotzen zen moduan, 2011. urtetik, langileok bataz beste 6.000 eurotako eros ahalmenaren galera izan dugu. Bizitzaren garestitzearekin eta KPIaren gorakadarekin egoera hau gordindu egin da.
Sortzen den aberastasunaren geroz eta zati txikiagorekin geratzen gara langileok eta oraindik ere esfortzu gehiago eskatzen zaizkigu. Horixe da, Iñigo Urkulluk errenta ituna berreskuratzeaz hitz egiten duenean adierazi nahi duena.
Errenta itunerako deien aurrean, orain arte esan dugun horretan berresten gara. Gu ez gara langileei eros ahalmenaren galera suposatuko dien akordioetan egongo.
Soldatak duindu eta zergen bidez aberastasunaren bidezko banaketaren alde egiten dugu, hori da herri honetan ireki behar den eztabaida. Eta hori soldatak duinduz eta zerga erreformarekin egin behar da. Baditugu proposamenak eztabaida hori egiteko eta horietako batzuk gaur aurkeztuko ditugu.
Berriro diogu, guk ez dugu parte hartuko, ez dugu elikatuko, ez dugu babestuko, aberastasunaren bidezko banaketarik ekarriko ez duen inolako itunik.
Testuingurua zaila denik ez dugu ukatuko, irtenbidea ez da erraza. Baina norabidea da ondo finkatu behar dena, autopistan irteera egokia hartu behar da. Norabide batek kolapsora garamatza, besteak bizitza erdigunean jartzea esan nahi du.
Elite ekonomikoak ari dira trantsizioa gidatzen eta kapitalismoan sakontzen, eta kapitalismoak kolapsora garamatza. Desberdintasun sozialak areagotzera. Kapitalismoa eta bizitza duina ez dira bateragarriak.
Planeta mezu argiak bidaltzen ari zaigu. Planeta finitua da, erregai fosilak eskuratu, eraldatu eta garraiatzea geroz eta zailagoa, garestiagoa da. Eta horrek, lehengaiak eskuratzeko lehia areagotzea dakar. Eredu agortua da, BPGaren etengabeko hazkundea ameskeria delako.
Egoerak, norabide aldaketa eskatzen du. Gure ustez,trantsizio ekosozialista eta feminista bati ekin behar zaio. Lanaren, zaintzaren eta ondasunaren banaketaren alde egiten dugu.
Horretarako, Krisi ekologikoaren aldagai guztiei erreparatu behar zaie. Enpleguaren eta sektore produktiboen gaineko azterketa egin behar da. Nagusiki emakumeok betetzen ditugun eta bizitza sostengatzeko ezinbestekoak diren lanak birbalorizatu eta birbanatuz eta ordezkatu beharrekoak zehaztuz.
1. Bizitza duinerako, aberastasunaren bidezko banaketa lortzeko borroka indartzea.
Eta bizitza duinerako aberastasunaren bidezko banaketa beharrezkoa da. Soldatak hobetu eta gehien duena gehiago zergapetuz, zerga bidez diru gehiago bildu eta zerbitzu publikoak hobetzea da aberastasuna birbanatzeko bidea.
a) Soldatak:
– Soldateneros ahalmena bermatzea. Soldatak KPIaren arabera igotzea. Hau izaten ari da momentu honetan negoziazio kolektiboan eta zabalik dauden lan gatazka horietan blokeorako arrazoi nagusietako bat.
– Soldata arrakalarekinamaitzeko neurri errealak behar dira. Sexuen araberako lan banaketarekin amaitu eta emakumeon lanari dagokion balio politiko, ekonomiko eta soziala emanez.
– Gutxieneko soldata1.400 eurotan ezartzea.
– Gehienezko soldatakfinkatzea eta koiuntura berezi honek irauten duen bitartean dibidendo banaketadebekatzea.
b) Zerga erreforma:erreforma integrala behar da. Zerga politika, Josu Jon Imaz bezalako euskal oligarken mesedetan egina da eta hori aldatu behar da. Tarte handia dago hobetzeko, enpresa energetikoen irabaziak mugatu egin behar dira, kapital errenta handiak gehiago zergapetu behar dira eta enpresa irabazien gaineko zergak handitu egin behar dira.
Patronala ez noski, baina ez dago Gobernurik ere eztabaida honi heldu nahi dionik. Gakoa langileen antolakuntzan, langileon borrokarako gaitasunean dago
Gure egitekoa, aberastasunaren bidezko banaketaren aldeko borrokak indartzen jarraitzea izango da. Hainbat borroka daude zabalik lantokietan eta sektoreetan eta hainbat tokitan akordioak ixten ari gara. Eta borroka sindikal eta sozialak ugaritu egingo dira ikasturte berri honetan.
2) Biltzar Nagusiko erabakien inplementazioa. Sindikalismo berria garatzen jarraitzea: perspektiba feminista eredu sindikalean txertatuz, gazte prekaritatea borrokatzeko konpromisoa gureganatuz eta batez ere, ikasturte honetan bi arlotan eman nahi ditugu urrats berriak:
– LAB sindikatu antirrazistabilakatu eta langile migrante eta arrazializatuen egoerari erantzungo dion sindikalismo antirrazista garatzeko erabakia hartu dugu Biltzar Nagusian. Erabaki hori gauzatzeko, kurtso honetan emango dugun lehen urratsa Idazkaritza Antirrazista antolatu eta martxan jartzea izango da.
– Lan osasuna: lanean osasun galerak ekiditea, hildakoak egoten direnean salatzen jarraitzearekin batera lan istripuak gutxitzeko prebentzioan arreta jartzea, laneko gaixotasunak ikusgarri egin eta neurriak eskatzea… Arreta berezia jarriko dugu gai honetan.
3) Hauteskunde sindikalak: LAB aitzindari izaten ari da sindikalismoak, egin behar duen etengabeko birmoldaketan. Beraz, langilegoaren errealitateari ahalik eta erantzun egokiena emateko LABek bere hedapenarekin jarraitzea garrantzitsua dela uste dugu.