Atzerritarren Legearen araudiaren erreforma onartu zuen pasa den asteartean Espainiako Gobernuak. Maiatzaren 17an sartuko da indarrean, Gizarteratze, Gizarte Segurantza eta Migrazio Ministerioak bultzatuta.
Aldaketa azpimarragarria da bost errotze-figura gehitu izana; lehendik daudenei, sozialari eta familiakoari, gizarte- eta lan-arlokoa, gizarte- eta prestakuntza-arlokoa eta bigarren aukerakoa gehitu behar zaizkie. Gainera, hiru urtetik bi urtera murrizten da errotzerako eskatzen den denbora, familiakoaren kasuan izan ezik, honetan ez baitago gutxieneko eskakizunik. Baimen guztiak urtebetekoak izango dira, eta lau urterako berrituko dira, familia-sustraitzea izan ezik, bost urterako berrituko baita.
Erreforma honetan araututako baimenen zati handi batek hasiera-hasieratik lan egitea ahalbidetzen du, besteren konturako lanerako berariazko baimenik eskatu gabe. Errotze soziolaboralak bi urteko bizilekuari eusten dio eskaera hasteko, baina hogeita hamar ordutik hogeira murrizten ditu lan-eskaintzetarako eskatzen diren asteko orduak, eta urtaroko enpleguetan kateatutako hainbat kontratu aurkezteko aukera ematen du, eskatutako gutxieneko ordu kopuru hori bildu ahal izateko. Gainera, ikasketa-bisatuek astean 30 ordura arte lan egiteko aukera emango dute, egiten den prestakuntza edozein dela ere. Lana bilatzeko bisak, zenbait nitxo eta lurralde-eremutan, hiru hilabetetik urtebetera zabaltzen dira. Bestalde, egoitza- eta lan-baimen espezifiko bat sortzen da sasoiko jardueretarako. Horrek aukera ematen du kontratazio pertsonala eta kolektiboa egiteko, eta lan-baldintzei, egonaldiari eta gainerako gastuei buruzko informazio zehatza eta idatzia eman beharko da (kontratatutako pertsonek ulertzen duten hizkuntza batean). Nazioarteko babes-eskaerei dagokienez, hala nola aterpea eta asiloa, errotzeagatiko erregularizazioarekin bateraezinak direla ezartzen da.
LAB sindikatutik, eta lehen erreakzio modura, positibotzat jotzen ditugu erreforma honetan txertatutako elementu batzuk; hala nola, epeen murrizketa, baldintza batzuetan sartutako malgutasuna eta arintasuna bilatzea, pertsona migratzaileen ezkutukoa izango den enplegurako sarbidea sustatze aldera.
Hala ere, ez zaigu argi geratzen nolakoak izango diren prozedura berriak, beren ezarpena eta ondorengo jarraipena. Kezkatuta gaude migratutako populazioa lan-nitxo jakin batzuetan, lan merkatuan “behar” direnetan, bideratzeko joera berresten delako; beren trebetasun eta prestakuntza profesionala garatu ahal izango duten beste sektore batzuetan sartzeko aukerarik eman gabe. Hori guztia ezkutuko ekonomian jardun behar izango duten bi urte horiekin zer gertatuko den baloratu gabe. Urte horietan, milaka pertsonak egoera bereziki zaurgarrian jarraitu beharko dute, eta oinarrizko eskubideak ukatuko dituzte beren egoera erregularizatu arte.
Hori esanda, bi kontu argi geratzen zaizkigu. Lehena, Espainiako Gobernuarentzat migratutako pertsonak eskulan soila direla, eta lan-merkatuan dauden hutsuneak modu instrumentalean betetzeko balio dutela. Eta bigarrena, borondate politikoa dagoenean, berehala har daitezkela erabakiak eta sakoneko aldaketak egin.
Ez gaitezen nahastu. PSOEren gobernua trebea da azalekoak baino ez diren aldaketak saltzen. Ez ditzagun erosi. Esan dute erreforma honekin 300.000 pertsona erregularizatuko dituztela urtean, 900.000 2027ra arte. LABen, Euskal Herritik, adi egongo gara promesa hori betetzen den ikusteko. Erregularizazioa premiazkoa da, baina ez da azken irtenbidea.
Erreforma horrek beste behin ere atzeratu egiten du erregularizazio masiboaren herri-eskaria, Atzerritarren Legea indargabetzeko ezinbesteko behin betiko urrats gisa. Lege horrek, erreformatua izan ala ez, pertsona migratuekiko begirada instrumental eta estigmatizatzailea erreproduzitzen jarraitzen du, eta, gogora dezagun, eskulana baino askoz gehiago direla eta benetako aitortza, erreparazioa eta justizia merezi dituztela.