Covid-19ak sortutako osasun-krisia hasi zenetik, Eusko Jaurlaritza eta Nafar Gobernuaren jarduna guztiz arduragabea izan da. Alde batetik patronal handiaren interesak defendatzera mugatu dira. Diru publikotik ehunka miloi jarri dituzte beraien eskuetan, eta langileak kutsatzeko arriskuan jarriz, oinarrizko aktibitateak ez zirenak martxan mantentzearen aldeko jarrera izan dute, patronalarekin guztiz lerrokatuz beste behin. Bestetik, oinarrizko jardueretan dabiltzan langileak bertan behera utzi dituzte, beraien osasuna bermatzeko neurri nahikorik jarri gabe. Ehunka langile kutsatu dira, baita bi hil ere.
Aurrekoan galdetu genion gobernu biei ea nor egingo den lanean kutsatzen diren eta hildakoen arduradun. Ez dugu erantzunik jaso. Oinarrizko zerbitzuetan dabiltzan langileak txalotzen dituzten bitartean kutsatzera kondenatzen dituzte, neurri nahikorik ez delako hartzen, hainbatetan langileek salatu dutenez. Oinarrizkoak ez diren zerbitzuetan, enpresak ez gelditzera animatzen dituzte, langileak kutsatzeko arriskuan jartzen badituzte ere. Lotsagarria.
Oinarrizko zerbitzuetan lanean jarraitzen dute neurri eraginkorrik jarri gabe, eta hurrengo astean oinarrizkoak ez diren aktibitateak berriz martxan jarriko dira.
Eusko Jaurlaritza eta Nafar Gobernuak, behingoz, langileak osasun arloan pairatzen ari diren egoerari aurre egiteko neurri zehatzak eta eraginkorrak ezarri behar dituzte. Langileak beraien osasuna arriskuan jarri gabe lan egiteko eskubidea dute, eta hori Gobernu bi horien ardura da.
Beharrezkoa da osasungintzan, anbulantzietan, zahar egoitzetan, etxez etxeko laguntzan, garbiketan, supermerkatuetan, farmazietan… lan egiten duten langileei prebentzio neurri nahiko eta eraginkorrak beraien eskuetan jartzea. Gizartea zaintzen ari direnak zainduak izan behar dira. Goraipatzea ondo dago, baina orain gehien behar dutena beraien osasuna arriskuan ez jartzea da, NBEak bermatuz, plantillak handituz, kontrolak eginez eta informazioa ziurtatuz.
Hurrengo astean aktibitatea berrartuko duten enpresa guztietan prebentzio neurriak bermatzen direla ziurtatu behar da ere, segurtasun eta osasun batzordeekin edo prebentzio delegatuekin babes neurriak adostu, hauek betetzen direla aztertu, baita protokoloek arriskuari aurre egiten dioten ere, eta horrela ez bada, zer neurri hartuko diren zehaztu langileen osasuna arriskuan ez jartzeko. Hau ere gobernuen ardura da.
Horregatik, gobernuei Lan Ikuskaritza indartzea exijitzen diogu, baliabide gehiago jarriz. Lan ikuskaritza indartu inspekzio gehiago egin ahal izateko prebentzio neurriak betetzen ari diren eta nahikoak diren jarraipena egin ahal izateko, baita langile eta sindikatuok egiten ditugun salaketei erantzuteko.
Horrekin batera, Lan Ikuskaritzek, neurri prebentiboak betetzen ez direnean edo nahikorik ez balira, aktibitatea gelditzeko irizpide zehatzak ere izan behar dituzte, langileen osasun eskubidea bermatuz. EAEko Osalan eta Nafarroako Osasun Publikoa eta Lan Osasunaren Institutuak askoz indartsuago eta eraginkorragoak diren protokoloak ezarri behar dituzte, langileen osasuna lehen lerroan jarriz, eta ez patronalaren interesak, lanean jarraitzea nahi dutenak nahiz eta langileak kutsatu.