Enpresari egiten dizkiogun proposamenen aurrean, beti erantzuten du “datu berriekin”, gu baliogabetzen saiatzeko. Bere menpe gaude. Ekoizpen-unitateak aurkeztu zizkigutenean, proposamen bat egin genuen, enpresaren premien barruan sartzen zena, bederatzigarren orduen beharrik gabe, enpleguari eutsiz eta plantillaren osasuna babestuz. Eta horren aurrean beste datu batzuk ateratzen dira. Halaber, ez dute argitu plantilla osoari, zati bati edo atalei eragingo liekeen. Ez dago argitasunik, ezta gardentasunik ere; izan ere, batzordearen mugimendu bakoitzarekin pixka bat gehiago zokoratzen saiatzen da.
Nabarmendu beharreko beste alderdi bat da, gaur egun, hitzarmenak jasotzen duela enpresak aplika zezakeen produkzio-sistema, ikusten ari garen show hau eman gabe. Baina enpresak eta hitzarmena sinatu zuten sindikatuek (CCOO, UGT eta EKINTZA) ez dute aplikatu nahi, ezta horretaz hitz egin ere, horrek dakarren basakeria dela eta. Etengabe nabarmendu dugu: ezin dira langileak goizeko txandan 53 orduz eta arratsaldekoan 45 orduz lan egitera behartu. Plantilla nagusia da, langileek %35ak 50 urtetik gora baititu; beraz, neurri horiek aplikatzeak produktibitate okertzea ekarriko du. Bere garaian oso kritikoak izan ginen neurri horrekin, zigorra baita. Eta orain, horrela adierazten digute denborak eta hitzarmenaren sinatzaileek.
Horren aurrean, ez zaigu egokia iruditzen “oker txikiena” negoziatzea. Zentzugabekeria da ala ez? Gure osasunarekin negoziatuko dugu apur batzuen truke? Gainera, enpresak adierazi digunez, ez dago ziur zer adostuko den, ezta adostutakoa berriro adostu beharko ote dugun, poltsa handitzean gertatu den bezala. Enpresak adierazi du bi hilabeterako programatutako ekoizpena baino ez duela ezagutzen %100ean, eta, beraz, 2025 urte osorako hipotekatzea eta karta zuria ematea suizidioa dela. Gainera, eta adierazi zaigunez, zer gertatuko litzateke irailean edo urrian programatutako ekoizpenak betetzen ez badira? Eta geldialdi tekniko luzeagoa behar badute? Eta zer gertatzen da lana eta familia kontziliatzearekin?
Hemen errealitate honekin topo egiten dugu: ematen du inork ez duela izendatu nahi, baina denak ari dira Aldi Baterako Enplegu Erregulazio Espedienteaz (ABEEE) hitz egiten. Zer osagarriri buruz ari dira, bestela, esaten dutenean beste neurri batzuk aplikatzeak ez duela “murrizketa ekonomikorik” ekarriko? Aurki gaitezke, hilabetez txikituta egon ondoren, destajuan lanean, bi bederatzigarren ordurekin, gainera ABEEEra bidaltzen gaituztela. Puntu honetan, 2022ko ABEEEa gogoratu nahi dugu, zeinetan enpresaren aurreikuspen faltagatik (edo txarragatik), 2 jardunaldi eten zituen, eta honekin, langabezia-poltsa ireki zen eta aplikazio berriarekin, ordutik sortu ditugun 8 hilabeteak galduko. Hirutan galtzen dute langileek: osasuna galtzen dugu, langabezia galtzen dugu eta langabeziak sortutako 8 hilabeteak galtzen dituzte.
LABetik hainbat proposamen koherente plazaratu ditugu, enpresaren beharrak arinduko lituzkeenak. Hasieratik proposatu dugu irtenbidea lan-erritmoak murriztea izan daitekeela, pertsonak lasaiago irits daitezen lan-txanda amaitzera, eta horrek eragin positiboa izango luke ezintasun-indizean eta produktibitatean. Horrek enpleguari eustea bermatuko luke, eta kontratazioak ere ekar ditzake. Enpresak dioenez, unerik kritikoena martxoa eta apirila bitartean izango da. Hori dela eta, langile batzordeak aho batez proposatu zituen ondorioak arintzeko neurriak: eszedentziak, metatutako murrizketak, lineak indartzea, prestakuntza…
Berriro diogu EAEko, Arabako eta Gasteizko lurzoru industriala ia oparitu egin diotela Mercedesi, planta handitzeko lanak egin ahal izateko. Guztion artean. Gainera, enpresak diru publikoa jaso du PERTE bidez (zehazki, 130 milioi euro). Dirua gure poltsikoetatik ateratzen da, gure zergen bidez, eta, gainera, ez diote inolako erantzukizun sozialik eskatzen enpresari. Bi arrazoi horiengatik bakarrik, enpresak betebehar sozial bat du Arabako gizarte osoarekiko, eta batez ere, langileekiko. Eta ez ditzagun ahaztu 2023an dibidenduetan banatutako 105 milioi euroak.
Laburbilduz, enpresak soberan du gaitasuna egoerara egokitu ahal izateko eskura dituen tresnekin, langileak txikitu gabe eta neurri are kaltegarriagoak aplikatu gabe, zehazki, 2 bederatzigarren ordu edo ABEEE bat. Proposamenak plazaratu dira, baina enpresak dena irekita eduki nahi du, berriro adostu beharko balitz, poltsa handitzeko akordioarekin gertatzen ari den bezala. Ez dago bermerik, ez dago gardentasunik. Ezin dugu gutun zuria eman. Ez gaitezen itsutu soldata-osagarriekin gure eskubideen truke.
Azkenik, ezin ditugu ahaztu azpikontratetan lan egiten duten eta prozesu osoa larritasunez bizitzen ari diren langile guztiak. Mercedesi eskatzen diogu enpresa horiekin eta haien batzordeekin komunikazio-bideak irekitzeko, enpresa hauetako langileei ere eragiten dielako egoerak.