Aste honetan Gasteizko 2. Instrukzio Epaitegiari jakinarazi diogu traumatologiako azterketetan oso aurkikuntza garrantzitsua izan dela eta ondorioz, luzapen bat eskatu diogu Osakidetzaren 2016-17 EPEan filtrazioak ikertzen jarraitzeko. Hilabete asko dira LABek ikertutako kategorietan gainditu zuten jatorrizko azterketa guztiak eskatu zituela, baina ez zen gure eskaera aintzat hartu, magistratuaren irizpidearen arabera, ez ziotelako ezer garrantzitsurik ekarriko auziari. Hala ere, onartu egin zuen LABek traumatologia-azterketetarako egindako eskaera, lekukoen deklarazioak baitzeuden esaten zutenak azterketek fotokopiak ziruditela.
Traumatologiako azterketa horiek duela hilabete iritsi ziren, eta LAB sindikatuak zuzendutako analisiaren ondoren, azterketako kasu praktiko bakoitzerako hitz oso zehatz bat identifikatu dugu; ziurrenik, proba zuzendu beharko lukeen anonimotasuna hausteko beharrezkoak diren kontsignak edo gako-hitzak izango lirateke. LENKE, MASON, LICHMAN edo REAGAN MORREY hitzek, azpimarratuta eta letra larriz, puntuazio ona atera behar zuten pertsonak begiratu batean identifikatzeko balio zuten. 70 puntu baino gehiago atera zituzten pertsonen % 95ak hitz gako horiek erabili zituzten.
Aurkikuntza garrantzitsu hori ikusita, espero dugu magistratuak bere irizpidea berraztertzea ikertutako 21 kategorietako azterketak aztertzearen garrantziari buruz, eta 6 hilabeteko luzapena onartzea, merezi bezala aztertu ahal izateko.
Era berean, 70 puntu baino gehiago lortu eta hitz gako horiek erabili zituzten traumatologiako 48 izangaien lanpostuaren kokapen geografikoa eskatu dugu. Eskaera honen helburua da pertsona horiek epaimahaiko kideekin duten lotura aztertzea. Debagoienean, adibidez, zerbitzuburuak azterketaren osaketan parte hartu zuen, eta haren agindupeko guztiek erabili zuten hautemandako seinalea, eta ariketaren notarik altuenak izan zituzten. Osakidetzak ez zituen egoera horiek bere garaian ikertu, nahiz eta jakin epaimahaikideak, ariketako kasuak ezagututa, Astoria hotelean ezkutuan bildu zirela azterketa egin baino egun batzuk lehenago.
LABek ziurtasun osoa du azterketek filtrazioen behin betiko ebidentziak gordetzen dituztela, eta horregatik tematu gara jatorrizko dokumentu horiek kausara ekartzeko. Orain arte, jatorrizko dokumentuak lortu ditugun bi kategoria bakarretan anomalia eta kointzidentzia larriak identifikatu dira, azaltzen oso zailak filtrazio bat izan ez bada.
Osakidetzak ez zuen filtrazio-zantzurik ikusi traumatologian, ezta beste kategoria batean ere, egoera lotsagarriak izan arren, eta erabateko zigorgabetasuna dagoenean baino posible ez direnak. Osakidetzak egindako ikerketa fartsa erakundearen jardunaren beste ebidentzia bat da. Erakundeko zuzendariek berme-mekanismo bat sustatu eta blindatu zuten, filtrazioak gerta zitezen, eta filtrazio horiek hainbat modutan ezkutatzen saiatu ziren, izkutuko bilerak eta bi urte baino gehiagoz ikerketari izkutatakoak barne; esate baterako, kirurgia plastikoko iragazlearekin eta haren hautatuarekin egindako bileretan, Osakidetzako eta HAEEko zuzendariek parte hartu zuten. LABen pertseberantziak eta sindikatuak eskatuta egindako eginbideek egoera horiek argitara ateratzea lortu dute, iragarpen guztien aurka. Osakidetzako lehengo zuzendaritzaren agerraldiak –berriro eskatu dugunak- bakarrik argitu ahal izango ditu 2018an sustatzen zen LEP ereduaren inguruko zalantza handiak, Darpon sailburuaren ahotan Osakidetzaren historiako bermatzailerik eta garbiena izan zena.
Hala eta guztiz ere, HAEEk azterketetan parte hartzearen ondoriozko garbiketa itxuraren ondoren, fakultatibo espezialistak hautatzeko prozesuen funtsa azalera atera da, eta plazen banaketa diskrezionala are gehiago blindatzen zen ezarritako neurriekin. Darponek, Mujikak, Balerdik, Sotok, Arcelayk eta Apariciok oraindik ere erantzun ugari dituzte argitu gabeko galderen inguruan, eta, beraz, LABentzat, iritzi publikoa edo eragindako milaka hautagaientzat ez da ulergarria pertsona
horietako bakar bati ere deklarazioa hartu ez izana, nahiz eta fiskaltzak berak ere egoki ikusi zuen Balerdi, Soto eta Arcelayri buruzko hasierako salaketa-idazkian.
Akusazioko aldeei dei egiten diegu luzapen-eskaera horrekin bat egin dezaten, milaka kaltetu dituen eta herritarren bizitzan hain garrantzitsua eta hain presente dagoen Osakidetza bezalako erakunde baten oinarri demokratikoak serioski konprometitzen dituen ikerketa bat modu faltsuan itxi ez dadin.