Nafarroako Gobernuak (PSN, Geroa Bai eta Podemos) 2021erako aurrekontuen aurreproiektua aurkeztu du gaur Kontseilu Ekonomiko eta Sozialean. Covid-19ak eragindako pandemiak sistema kapitalistaren krisi berri baten ondorio ekonomiko eta sozialak bizkortu ditu, eta horrek garrantzi berezia ematen dio aurtengo aurrekontuen eztabaidari. Baina, zoritxarrez, LABek Gobernuaren proposamenean ikusten du egungo eredu ekonomiko eta soziala sakontzen eta sendotzen jarraitzeko erabakia, erakutsi den bezala, Nafarroako gehiengo sozialari osasun, lan eta bizitza duina bermatuko dioten etorkizuneko erronkei aurre egiteko gaitasunik ez duena.
Non eta nola inbertitu behar dugun erabaki aurretik, ezinbestekoa da argi izatea eta erabakitzea nondik eta nola lortuko ditugun diru-sarrerak, behar dugun dirua. Hala ere, berriro ere, Nafarroako Gobernua aurrekontua teilatutik “eraikitzen” hasi da. Hala, aurrekontuak egiteko prozesuari ekin dio, gastuaren gehienezko muga finkatuz (ez finantzarioa), baina ez du aurreikusi diru-sarrerak handitzea ahalbidetuko duen tributu-neurririk, egungo salbuespenezko egoerari aurre egiteko.
LAB sindikatuaren iritziz, zerga-bilketa handitzeko eta zerga-sistemaren progresibitatea hobetzeko beharrak zerga-kargen banaketa justuagoa lortzeko, zerga-erreforma sakona eskatzen du. Alde horretatik, Gobernuak eta gobernua osatzen duten alderdiek ez dute soilik gai horri buruzko eztabaidarik ukatzen, baizik eta, era berean, ateak ixten dituzte ahalegin guztiak egiteko ekonomikoki lagungarrienak diren gizarte-sektoreei aparteko ekarpena eskatzeko. Hau da, 2008ko krisian bezala, uko egiten diote krisi hau kapitalak ordaintzeari, gehien dutenek eta krisi honetan negozioa egiten jarraitu dutenek, faktura, berriro ere, langileen bizkar jar dadin.
Beraz, krisi ekonomiko eta sozial honi nola erantzungo diogun erabakitzeak eztabaida soziala eskatzen du. LAB sindikatuarentzat, eztabaida horrek trantsizioko akordio sozialak behar ditu, gauzen logika aldatuko dutenak, diru publikoaren kudeaketari eta beharrezko inbertsioei buruz hitz egiteko aukera emango digutenak, publikoa eta pertsonen bizitza erdigunean jarriko dituen aldaketan aurrera egiteko. LAB sindikatuarentzat, dena pribatizatu duen sistema horren hutsuneak estali nahi dituzten betiko laguntza eta neurrien aurrean, beste eredu bat posible da, aberastasuna modu eraginkorrean banatuko duena, gure eskubideak bermatuko dituena eta zerbitzu publikoak indartuko dituena. Hortxe dago aldaketa sozialerantz aurrera egiteko aukera.
LAB sindikatuak uste du edozein aurrekontu proposamenek 180 graduko norabide aldaketa eskatzen duela, eta ez dugu borondate politiko hori ikusten egungo Nafarroako Gobernua osatzen duten PSN, Geroa Bai eta Podemos alderdien jarreran. Beste modu batera esanda, LABek Gobernuaren proposamenean ikusten du egungo eredu ekonomiko eta soziala sakontzen eta sendotzen jarraitzeko erabakia, erakutsi den bezala, Nafarroako gehiengo sozialari osasun, lan eta bizitza duina bermatuko dioten etorkizuneko erronkei aurre egiteko gaitasunik ez duena.
Nafarroako Gobernuak ez du horretarako borondaterik. Ondorioz, LAB sindikatutik arreta jarri nahi dugu neurri zehatzak premiaz eskatzen dituzten lehentasun eta esparruetan, langileriaren interes eta beharren alde eta gehiengo sozialaren mesedetan:
- -Osasun eta Hezkuntzako inbertsioa handitzea BPGari dagokionez: langileak kontratatzea osasun eta hezkuntzako ratioak jaisteko, lehen mailako arreta indartzea, Covid detektatzeko proba masiboak egiteko partida.
- -Azpikontratatutako zerbitzu eta sektoreen publikotasuna (bereziki sozialak eta zaintzakoak).
- -Garraio publikoa indartzea.
- -Babes soziala handitzea: errenta bermatuaren estaldura handitzea, etxebizitzarako eskubide subjektiboa bermatzea, pentsioak osatzea.
- -Enplegua eta lan baldintza duinak bermatzea eta bultzatzea. Ildo horretan, funtsezkoa da Esku-hartze Sozialaren sektoreko milaka langileen lan prekarioak duinduko dituen hitzarmena lortzeko behar den finantzaketa.